Category: Մայրենի
Լրացուցիչ առաջադրանք
Դ
Նախընթաց դեպքից մի քանի օր անցած թագավորն ու Վաղինակը երկար խոսակցություն ունեին։ Խոսակցության առարկան Վաչագանն էր։ — Վաղինա՛կ,— ասաց թագավորը,— դու մի փոքր երեխա ես եղել, որ մեր տունն ես եկել, ես քեզ հարազատ որդու պես եմ պահել։
Տեքստից դուրս գրել 5 գոյական, 5 ածական:
Գոյական: Դեպքից, օր, թագավոր, Վաչագան, Վաղինակ:
Ածական: Նախընթաց, երկար, փոքր, հարազատ, քարացած:
Անահիտ
Ես կարդացել եմ Ղազարոս Աղայանի <<Անահիտ>> պատմվածքը։ Այդ պատմվածքը սիրո մասին է։ Հասարակ նախրչու աղջիկ Անահիտն իր գեղեցկության և խելքի ճկունության շնորհիվ կարողանում է դրդել թագավորի տղա Վաչագանին՝ սովորել մի արհեստ։ Վաչագանն էլ հանուն Անահիտի սիրով սովորում է գորգագործություն և գործում է մի գեղեցիկ գորգ Անահիտի համար և ուղարկում նրան նվեր։ Պատմվածքի իմաստը այն է, որ յուրաքանչյուր մարդ՝ լինի թագաժառանգ, թե նախրչի, պետք է իմանա որևէ արհեստ կամ մասնագիտություն։
Ապրիլի 26
- Կարդա՛ Ղ․ Աղայանի «Հնարագետ ջուլհակը» պատմվածքի երրորդ մասը:
- Կատարի՛ր պատմվածքի տակ գտնվող առաջադրանքներից 1-ինը, 2-րդը (միայն երրորդ մասի)։
- Վերնագրի՛ր երրորդ մասը:Իմաստուն ջուլհակը և դերվիշը։
- Մտածի՛ր և գրի՛ր հարցեր երրորդ մասի վերաբերյալ:Ինչ ուզեց ջուլհակը մարդկանցից որպեսզի գնա և պատասխան տա դերվիշին? Ինչպես հաղթեց ջուլհակը դերվիշին? Ինչ պարգև նա ստացավ Շահ Աբաս թագավորից՞ Ինչպես ընդունեցին մարդիկ ջուլհակի հաղթանակը?
- Բնութագրի՛ր դերվիշին, ջուլհակին: Ջուլհակն ավելի իմաստուն գտնվեց, քան դերվիշը, և արդյունքում ջուլհակը հաղթեց դերվիշին, և արդյունքում ջուլհակը հաղթեց դերվիշին։Ի՞նչ սովորեցրեց քեզ պատմվածքը: Բանավոր ներկայացրո՛ւ: Մարդ պետք է լինի իմաստուն, բանիմաց և խոհեմ, որպեսզի հաղթի իր հակառակորդին կամ թշնամուն։
- Ի՞նչ սովորեցրեց քեզ պատմվածքը: Բանավոր ներկայացրո՛ւ: Այս պատմվածքը ինձ սովորեցրեց՝ կյանքում լինել հնարամիտ, բանիմաց և իմաստուն՝ հաղթելու հակառակորդին և օգնելու ուրիշներին, ինչպես նաև ստանալու դրամական պարգև:
Ինչ կլինի, եթե… պատերազմ չլիներ
Եթե պատերազմ չլինի, խաղաղություն կլինի, երկրները կզարգանան: Մարդիկ կապրեն երջանիկ, ոչ մի մայր իր որդուն բանկ չի ճանապարհի, չի անհանգստանա իր որդու կյանքի համար:
Մայրենի
- Ղ․ Աղայանի «Մանուկ-խան» պատմվածքից դո՛ւրս գրիր 5 գոյական, 5 ածական, 5 բայ։ Մարդիկ-գոյական իմաստուն-գոյական մանուկներ-գոյական Աստված-գոյական Քաղաք-գոյական իմաստուն-ածական տխմար-ածական իմաստասեր-ածական գիժ-ածական շնորհալի-ածական կան-բայ սիրել-բայ հարու կտա-բայ տանում-բայ չկատարեցիր-բայ։
- Պատմվածքից դո՛ւրս գրիր հատուկ գոյականները։ Աստված, Սողոմոն, Դանիել, Թիֆլիս, Մանուկ-խանը, Բաղդադ, Ավագը, Մեծ պաս։
- Պատմվածքում ո՞ր ծեսն է նկարագրված։ Պատմի՛ր, հետաքրքիր տեղեկություններ դո՛ւրս գրիր այդ ծեսի մասին։ Պատմվածքում նկարեգրված է <<Բարեկենդան ծեսը>>։ Բարեկենդան նշանակում է բարի կենդանություն։ Բարեկենդանը հեթանոսական տոն էր, սակայն եկեղեցին այն դարձրել է Մեծ Պահքի նախորդող շաբաթվա տոն։
- Գրի՛ր տրված բառերի հոմանիշները՝ իմաստուն, համրանալ, խնդություն, անշուք, չքավոր, աղախին, խուրջին, պարգև։ Իմաստուն-գիտուն, խելացի, գիտակ, բանիմաց; համրանալ-լռել, չխոսել, անբարբառ դառնալ, լեզուն կուլ տալ, պապանձվել, բերանը ջուր առնել; խնդություն-ուրախություն; անշուք-տեսք չունեցող, շուք չունեցող; չքավոր-աղքատ, չունևոր, ընչազուրկ; աղախին-ծառա, սպասավոր, նաժիշտ; խուրջին-մեծ կողով, մեծ զամբյուղ, մեծ պայուսակ, ջվալ; պարգև-նվեր, ընծա։
- Գրի՛ր տրված բառերի հականիշները՝ իմաստուն, հարոուստ, անպատիվ, տխուր, խավար, ծանրություն։իմաստուն-անխելք; հարուստ-աղքատ, չքավոր, ընչազուրկ; անպատիվ-պատվական; տխուր-ուրախ; խավար-լույս; ծանրություն-թեթևություն։
- Դասարանում կրկին դատ կանենք․ պատրաստվի՛ր։
Ինքնաստուգում
- Կարդա՛ տեքստը, լրացրո՛ւ բաց թողած տառերը:
Վաղուց, շատ վաղուց մի մարդ էր ապրում: Նա աշխարհի ամենաբարի մարդն էր: Հենց լույսը բացվում էր, վերցնում էր իր սրինգն ու շրջում գյուղից գյուղ, քաղաքից քաղաք: Նա իր սրինգի քաղցր մեղեդիներով մխիթարում էր վշտացածներին, բժշկում հիվանդներին: Երբ լսում էին նրա նվագը, թշնամիները հաշտվում էին, խոսում սիրո և եղբայրության մասին:
Մի անգամ ուշ գիշերով մարդը տուն էր վերադառնում անտառի միջով: Հանկարծ շատ մոտիկից լսվեց գայլերի ոռնոցը, մի քիչ հետո խավարի մեջ պսպղացին նրանց աչքերը: Մարդը մի պահ քարացավ, բայց իսկույն սթափվեց, ձեռքն առավ սրինգն ու սկսեց նվագել: Հնչեց կախարդական մեղեդին, և գայլերը նստեցին գետնին, գլուխները դրեցին առջևի թաթերի վրա ու կարծես քարացան:
2. Բնութագրի՛ր այս պատմության մարդուն՝ պատմելով նրա կատարած գործերի մասին: Նա սիրում էր նվագել իր սրինգով:
3. Մարդն ինչպե՞ս փրկվեց գայլերից: Նրան օգնեց իր սրինգի երգը:
4. Վերնագրի՛ր տեքստը: Կախարդական սրինգ:
5. Կազմի՛ր նոր բառեր աշխարհ, ճանապարհ բառերով: Աշխարհամաս,ճանապարհածախս,Աշխարհամարտ:
6. Դո՛ւրս գրիր ընդգծված բառերը՝ դիմացը գրելով, թե յուրաքանչյուրն ինչ խոսքի մաս է: Ամենաբարի-ածական, սրինգն-գոյական, Նա-դերանուն, քաղցր-ածական, մխիթարում էր-բայ, անտառի-գոյական, սթափվեց-բայ, կախարդական-ածական:
7. Համառոտի՛ր նախադասությունը՝
Նա իր սրինգի քաղցր մեղեդիներով մխիթարում էր վշտացածներին: Նա մխիթարում էր:
8. Գտիր տրված նախադասության ենթական և ստորոգյալը՝
Մի անգամ ուշ գիշերով մարդը տուն էր վերադառնում անտառի միջով: մարդը-ենթակա, վերադառնում էր-ստորոգյալ:
4. Հետևյալ բառերի հոմանիշները գրի՛ր՝ մխիթարել, պսպղալ, թշնամի: մխիթարել-սփոփել,ուսադրել,ամոքել
պսպղալ-փայլել,շողշողալ
թշնամի-հակառակորդ,ախոյան,ոսոխ:
5. Տրված թվերը գրի՛ր բառերով՝ 2099, 37, 45, 766, 84: Երկու հազար իննսունինը, երեսունյոթ, քառասունհինգ, յոթ հարյուր վաթսունվեց, ութսունչորս:
Դասարանում
«Մի անգամ իմ բարեկամ մի որսորդ մեր հանդի անտառուտ սարերից մի եղնիկ նվեր բերեց երեխաներիս համար»:
Այսպես սկսեց ընկերս աշնանային մի երեկո, երբ նստած միասին նրա պատշգամբում, հիացած նայում էինք հեքիաթական վերջալույսով վարվռուն սարերին, որոնց վրա մակաղած հոտերի նման մեղմորեն հանգչում էին ոսկեգեղմ անտառները:
«Այդ մի մատաղ ու խարտյաշ եղնիկ էր̀ խորունկ, սև ու ջինջ աչքերով, որ ծածկվում էին երկայն, նուրբ թարթիչների տակ:
Կամաց-կամաց մեր վրա սովորեց նա, էլ չէր փախչում, չէր վախենում մեզնից, մանավանդ շա՜տ մտերմացել էր երեխաներիս հետ, նրանց հետ միասին վազվզում էր պարտեզում, նրանց հետ ճաշում էր, նրանց հետ քնում:
Մի բան ինձ շատ էր զարմացնում: Եղնիկը թեև այնպես ընտելացել էր մեզ, սովորել էր մեր տանն ու դռանը, բայց մեկ-մեկ մեզնից թաքուն բարձրանում էր այս պատշգամբը և ուշագրավ, լռիկ նայում էր հեռու` անտառներով փաթաթված սարերին, ականջները լարած խորասույզ լսում էր անտառների խուլ ու անդուլ շառաչը, որ երբեմն ուժեղանում էր, երբեմն բարականում` նայելով հովերի թափին: Նայում էր նա այնպե՜ս անթարթ և այնպե՜ս ինքնամոռաց, որ երբ պատահում էր բարձրանում էի պատշգամբը, ինձ բավական միջոց չէր նկատում և երբ հանկարծ ուշքի էր գալիս, նետի պես ծլկվում էր մոտիցս…
Հարցեր և առաջադրանքներ
1. Ո՞ր ստեղծագործությունից է հատվածը: Նշի՛ր հեղինակի անունը: Ավետիք Իսահակյան, Եղնիկ
- Գրի՛ր որսորդ, խորունկ, անդուլ, խարտյաշ բառերի հոմանիշները: Որսորդ- որսկան, խորունկ-մութ, անդուլ- անդադար, խարտյաշ- շիկահեր:
- Տեքստից դո՛ւրս գրիր երեկո բառի հոմանիշը: Վերջալույս:
- Տրված բառերը բաղադրիչների (մասերի) բաժանի՛ր, որոշիր կազմությունը (բառի բաղադրիչների մասին կարդա՛, մուլտֆիլմը դիտի՛ր այստեղ ):
Օրինակ՝ հեքիաթական- հեքիաթ(արմատ)+ ական(ածանց), ածանցավոր բառ
անտառուտ- անտառ(արմատ)+ուտ(ածանց )
վերջալույս- վերջ(արմատ)+ա(հոդակապ)+լույս(արմատ)
աշնանային- աշնան+ային
խորասույզ- խոր(արմատ)+ա(հոդակապ)+սույզ(արմատ)
անտառ- անտառ(արմատ):
5-րդ դասարան Ինքնաստուգում
1.Նրա տունը մի խեղճ խրճիթ էր. օջախի շուրջը նստել էին բարի մարդ ու կինն ու երեք փոքր երեխաները: Նրա խրճիթին կից մի մեծ բակում որոճում էին ոչխարները: Նա հովիվ էր, սարի հովիվ:— Սիրելի՜ երեխաներս, ձեզ եղբայր եմ բերել, թո՜ղ չլինեք երեք եղբայր, լինեք չորս, երեքին հաց տվող ձեռքը չորսին էլ կտա: Սիրեցե´ք իրար, եկե´ք համբուրեցեք ձեր նոր եղբորը: Ամենից առաջ հովվի կինը գրկեց երեխային և մոր պես ջերմ-ջերմ համբուրեց, հետո երեխաները եկան և եղբոր պես համբուրեցին նրան: Երեխան ուրախությունից լաց էր լինում և նորից լալիս: Հետո սեղան նստան ուրախ, զվարթ մայրը նրանց համար անկողին շինեց և ամենքին քնեցրեց իր կողոշքին, երեխան շա՜տ հոգնած էր. իսկույն աչքերը խփեց և անո՜ւշ- անո՜ւշ քնեց:
2.
Արևամուտ, Արև+ա+մուտ(բարդ-հոդակավոր)
Լուսավոր, լուս+ավոր(ածանցավոր)
Դուռ-պարզ
Կապիկ-պարզ
Անուշիկ-անուշ+իկ(ածանցավոր)
Քաղաքապետ, քաղաք+ա+պետ(բարդ-հոդակավոր)
Ուրախություն, ուրախ+ություն(ածանցավոր)
Հայրենագիտություն, հայրեն+ա+գիտ+ություն (բարդ ածանցավոր)
Ծիրանենի, ծիրան+ենի(ածանցավոր)
Ձմեռ-պարզ:
3.
Լուն ուղտ շինել-չափազանցել, մեծացնել, փոքրիկ՝ աննշան բանին մեծ նշանակություն տալ: Գլխի ընկնել-Հասկանալ, ըմբռնել: Ականջ դնել-Գաղտնաբար լսել: Անուշ անել-Վայելել:
Բաժին հանել-Որոշ մաս բաժին տալ, մասնատրել: Սիրտը դող ընկնել-Ահաբեկվել,վախենալ:
4.
Տղան բութ մատով տրորեց մուրը: Պապիկը դարակից վերցրեց բութ դանակը և սրեց գործիքով: Իններորդը հարկից մարդիկ կետեր են թվում: Կետը պոչով հարվածեց նավին
Ես սիրում եմ դիտել կենդանիների մարտը: Իմ սիրած ամիսը մարտն է: Գարնան կեսերին հաճելի է գնալ անտար: Բառերը չեն կարող անտառ լինել: Փոքրիկ կատուն մնացել է հորի մեջ: Ծննդյան օրը հորը խնդրեց հեծանիվ գնել:
Ինձ համար ամենաթանկ բանը
Ինձ համար ամենաթանկը իմ ընտանիքն է, որոհետև այդ մարդիկ ինձ օգնում,պաշտպանում,սիրում ու միշտ կողքիս են: