1. 1804-1813 Ռուս-Պարսկական պատերազմ Գյուլիստանի պայմանագիր 1826-1828 թթ Ռուս Պարսկական պատերազմ թուրքմենչայի պայմանագիր
1804-1813 թթ. Ռուս-Պարսկական պատերազմ – Գյուլիստանի պայմանագիր (1813): Ռուսաստանը հաղթեց Պարսկաստանի նկատմամբ, և Պարսկաստանը զիջեց Կովկասի մի քանի տարածքներ, այդ թվում՝ Դաղստան, Վրաստան և Ադրբեջան։
1826-1828 թթ. Ռուս-Պարսկական պատերազմ – Թուրքմենչայի պայմանագիր (1828): Ռուսական կայսրությունը հաստատեց իր գերիշխանությունը Կովկասում, և Պարսկաստանը զիջեց Արևելյան Հայաստանը (այժմ Հայաստանի Հանրապետությունը և Նախիջևանը)։
2. 1806-1812 Ռուս-Թուրքական պատերազմ Բուղարեստի պայմանագիր:
1806-1812 թթ. Ռուս-Թուրքական պատերազմ – Բուխարեստի պայմանագիր (1812): Օսմանյան կայսրությունը Ռուսաստանին զիջեց Բեսարաբիան (այժմ Մոլդովան), ու ռուսական ազդեցությունն ամրապնդվեց Կովկասում։
3. 1828-1829 Ռուս-Թուրքական պատերազմ ադրիանապոլսի պայմանագիր:
1828-1829 թթ. Ռուս-Թուրքական պատերազմ – Ադրիանապոլսի պայմանագիր (1829): Ռուսաստան ավելացրեց վերահսկողությունը Սև ծովի ափին և Կովկասի մի հատվածի վրա, ու հայերի իրավունքները Օսմանյան կայսրությունում ամրապնդվեցին։
4. 1877-1878 Ռուս-Թուրքական պատերազմ Սանստեֆանոյի պայմանագիր, Բեռլինի Վեհաժողով:
1877-1878 թթ. Ռուս-Թուրքական պատերազմ – Սան Ստեֆանոյի պայմանագիր (1878), Բեռլինի վեհաժողով (1878): Ռուսական հաղթանակը հանգեցրեց Բուլղարիայի ստեղծմանը, սակայն Բեռլինի վեհաժողովում պայմանագիրը փոփոխվեց, ինչի արդյունքում հայերի բարեփոխումները չիրականացվեցին։
5. Արևելյան հարց, Հայկական հարց
Արևելյան հարցը վերաբերում էր Եվրոպական տերությունների բանավեճերին Օսմանյան կայսրության անկման շրջանում։ Հայկական հարցը առաջացավ 19-րդ դարում, երբ հայերը պահանջում էին պաշտպանություն օսմանյան հալածանքներից և ինքնավարություն։ Չնայած բարեփոխումների խոստումներին (օրինակ՝ 1878 թ. Բեռլինի վեհաժողով), Եվրոպան չկարողացավ դրանք իրականացնել, ինչը հանգեցրեց հետագաների, ինչպես Հայոց ցեղասպանությունը (1915):
6. Փոքրիկ ուսումնասիրություն — Խրիմյահ հայրիկ
Խրիմյան Հայրիկ (Մկրտիչ Խրիմյան, 1820–1907): Հայ հոգևորական, գրող և ազգային առաջնորդ, ով պայքարում էր հայերի իրավունքների համար և Բեռլինի վեհաժողովում քննադատում էր եվրոպական տերությունների խոստումները։
Ալեքս Մելիքյանի բլոգ 