Աշխատանքի նպատակը․
1․Համոզվել,որ ուսումնասիրվող շարժումը հավասարաչափ արագացող է։
2․Կարողանալ ճանապարհի և ժամանակի օգնությամբ որոշել թեք ճոռով շարժվող գնդիկի շարժման արագացումը ։
3․Հաշվելով շարժման ճանապարհը և արագացումը կարողանալ հաշվել ժամանակը։
Աշխատանքը կատարելու համար պետք է իմանա։
1․Հավասարաչափ շարժման հիմնական բանաձևերը․
V=at S=at2 /2 ՝ այս բանաձևից a= 2S/t2
Արագացման սահմանումը, միավորը։
Արագացման սահմանումը․
Այն ֆիզիկական մեծությունը որը հավասար է մարմնի շարժման արագության փոփոխության և ժամանակամիջոցի հարաբերությանը, որի ընթացքում կատարվել է այդ փոփոխությունը, կոչվում է հավասարաչափ արագացող շարժման արագացում։
Արագացում ը սովորաբար նշանակում ենք a-ով, այն լատիներեն <<աքսելերատիո>> որը թարկմանաբար նշանակում է արագացում։ Բանաձևը կլինի` a=V/t:
Արագացման միավորը այնպիսի հավասարաչափ արագացող շարժման արագացումն է, երբ, այդ շարժման յուրաքանչյուր 1 վարկյանում փոփոխվում է 1մ/վ։ Այդ միավորը նշանակում են՝ 1մ/վ2։
Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր․մետաղե ճոռ․պողպատե գնդիկ,վայրկենաչափ․մոտաղյա բաժակ,չափաժապավեն,ամրակալան։
Փորձի ընթացքը․
Ամրակալանին ամրացրեցի ճոռը,որոշակի անկյան տակ։Ճոռի հիմքին տեղավորեցի մետաղյա բաժակը։Չափեցի ճոռի երկարությունը։Դա կլինի այն ճանապարհը(S),որը կանցնի գնդիկը փորձի ժամանակ։Բաց թողեցի գնդիկը և միաժամանակ աշխատեցրեցի վայրկենաչափը։Երբ գնդիկը բախվեց արգելակին կանգնեցրեցի վայկենաչափը և գրանցեցի շարժման ժամանակը՝կլորացնելով վայրկյանի տասնորդական մասով։Փորձը կրկնեցի երեք անգամ և հաշվեցի չափված ժամանակների միջին արժեքը՝t=(t1+t2+t3)/3:Հաշված ժամանակը ընդունեցի որպես գնդիկի շարժման ժամանակ։Վերևի բանաձևով հաշվեցի արագացումը՝ a= 2S/t2
Նույն փորձը ,նույն կերպ կրկնեցի S-ի համար ընտրելով երկու ուրիշ չափեր։
Բանաձևեր t=t1+t2+t3/3, a= 2S/t2:
Փորձ I
S=1.1մ t=(t1+t2+t3)/3=(1.3վ+1.5վ+1.6վ)/3=1.5վ
t1=1.3վ a=2S/t2=2×1.1մ/1.52վ2=2.2մ/2.3վ2=0․9մ/վ2
t2=1.5վ
t3=1.6վ
a-?
Փորձ II
S=56 սմ=0,6
t1=0,9 վ
t2=1 վ
t3=0,9 վ
t=(t1+t2+t3)/3=0,9+1+0,9/3=0,9 վ
a=2S/t2=2 x 0,6/1,8=0,6 մ/վ2
Փորձ III
S=28 սմ=0,3 մ
t1=0,6 վ
t2=0,7 վ
t3=0,7 վ
t=(t1+t2+t3)/3=0,6+0,7+0,7/3=0,6 վ
a=2S/t2=2 x 0,3/1,2=0,5 մ/վ2
Կատարածս փորձերից արեցի վերջնական եզրակացություն,գնդիկի շարժումը թեք ճոռով հավասարաչափ արագացող է, քանի որ երեք դեպքերում էլ ստացել ենք մոտավորապես 1մ/վ։