Նոյեմբերի 28-դեկտեմբերի 3-ը, առաջադրանք 9-րդ դաս.

Պատմական Էսսե

Նոյեմբերի 17-25-ը, առաջադրանք, 9-րդ դաս.

Պատմություն Զանգեզուրի պատմությունը 18-րդ դարում Գարեգին Նժդեհի գործունեությունը Զանգեզուրում

Նոյեմբերի 3-10-ը, առաջադրանք, 9-րդ դաս.

Առաջադրանք 1

Գլուխ 2.8-Հայաստանի հարաբերությունները հարևան պետությունների հետ/ էջ 59-63, պատմել/

Գրավոր պատասխանել հարցերին

ԱՆՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Բացատրի՛ր և բնութագրի՛ր

Առաջին աշխարհամարտ – 1914–1918 թթ. համաշխարհային պատերազմ, որի հետևանքով ձևավորվեց Առաջին Հանրապետության նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակ և սահմաններ:

«Չեզոք գոտի» – տարածք, որտեղ կողմերը չեն իրականացրել ռազմական գործողություններ՝ ռազմական բախումները կրճատելու նպատակով:

Կովկասյան թաթարներ – Կովկասում բնակվող թաթար (այժմ ադրբեջանցի) ժողովուրդ, մասնակցել է հայ-ադրբեջանական բախումներին:

Ս. Շահումյան – Կովկասյան տարածաշրջանի քաղաքական գործիչ, ակտիվ մասնակցել է մարտերին և հայ-թուրքական կոնֆլիկտների համակարգմանը:

Հ. Բագրատունի – Հայ զորավար, մասնակցել է ազգային ազատագրական շարժումներին:

Սեբաստացի Մուրադ – Հայ ազգային գործիչ, մասնակցել է ռազմական և քաղաքական պայքարին:

Խ. Բեկ-Սուլթանով – թուրքական կամ ադրբեջանական զորքերի հրամանատար, պատերազմի գլխավոր դեմքերից մեկը:

Ա. Շահմազան – Հայ կամավորական, մասնակցել է Ղարաբաղի և Զանգեզուրի պաշտպանությանը:

Դրո (Դ. Կանայան) – Հայ ազգային հերոս, մասնակցել է Ղարաբաղի, Զանգեզուրի և Հայաստանի այլ ռազմավարական շրջանների պաշտպանությանը:

Գ. Նժդեհ – Հայ ռազմիկ և քաղաքական գործիչ, ղեկավարել է ռազմական պայքարը և ազգային գաղափարախոսությունը:

Պ. Տեր-Դավթյան – Հայ քաղաքական գործիչ, ներգրավված արտաքին ու ներքին քաղաքականության կազմակերպման մեջ:

ՀԻՄՆԱԿԱՆ
ԳԱՂԱՓԱՐՆԵՐ
ա. Ներկայացրո՛ւ։ Բնութագրի՛ր ՀՀ հարաբերությունները հարևան Իրանի, Վրաստանի և
Ադրբեջանի հետ: Ներկայացրո՛ւ հայերի պայքարը Ղարաբաղում և Զանգեզուրում:

ՀՀ հարաբերությունները հարևանների հետ՝ Իրան, Վրաստան, Ադրբեջան, խիստ լարված էին՝ սահմանի, համայնքային ու բնակչության բաժանման հարցերով: Ղարաբաղում և Զանգեզուրում հայերը պայքարեցին տեղական ինքնապաշտպանության համար:

բ. Բացատրի՛ր։ Ի՞նչ արմատներ ունեին հայ-վրացական և հայ-ադրբեջանական վեճերը:

Հայ-վրացական և հայ-ադրբեջանական վեճերը պատմական, բնակչական և տնտեսական արմատներ ունեին. նախկին թյուրք-պարսկական պատերազմների և տարբեր շրջաններում բնակչության խառնվածության հետևանքով առաջացած հակասություններ:

գ. Վերլուծի՛ր։ Հնարավո՞ր էր արդյոք խուսափել
Վրաստանի ու Ադրբեջանի հետ բախում­ներից և ի՞նչ գնով

Խուսափել բախումներից դժվար էր, քանի որ տարածքային, ազգային և ռազմական շահերը բախվում էին՝ ի վնաս այնպիսի փոխզիջումների, որոնք կարող էին ապահովել խաղաղություն:

ՔՆՆԱԴԱՏԱԿԱՆ
ՄՏԱԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆ
1. Ճանաչի՛ր ազդեցությունը։ Ի՞նչ ազդեցություն ունեցան այս
փուլի հայ-ադրբեջանական հարաբերությունները բոլշևիկյան իշխանության և դրան հաջորդող տարիներին: Ի՞նչ նշանակություն ունեցավ Բաքվի պայքարը Հայաստանի Հանրապետության համար:

Հայ-ադրբեջանական հարաբերությունները ազդեցին բոլշևիկյան իշխանության ձևավորմանը և հետագա տարիների բախումներին. Բաքվի պայքարը կարևոր էր, քանի որ դա վերահսկողության ու անվտանգության առումով նշանակություն ուներ:

2. Ընդհանրացրո՛ւ։ Ինչո՞վ էր պայմանավորված Մեծ Բրիտանիայի տարբերակված մոտեցումը Ղարաբաղի և Նախիջևանի հարցերում: Ի՞նչ ազդեցություն ունեցավ Ադրբեջանում բոլշևիկ­յան իշխանության հաստատումը տարածքային
խնդիրների վրա:

Մեծ Բրիտանիայի մոտեցումը տարբերակված էր Ղարաբաղի և Նախիջևանի հարցերում՝ ռազմավարական և դիվանագիտական հետաքրքրությունների պատճառով; բոլշևիկների հաստատումը Ադրբեջանում վերաձևեց տարածքային խնդիրները:

3. Գնահատի՛ր։ Հիմնավորի՛ր, թե ինչու էին Հայաստանի տարածքային ակնկալիքները արդարացի. պատմություն, ժողովրդագրություն:

Հայաստանի տարածքային ակնկալիքները արդարացի էին պատմությամբ, ժողովրդագրությամբ և ազգային ինքնորոշմամբ հիմնավորված:

Առաջադրանք 2

Հայաստանը Խորհրդային Ռուսաստանի և Մուստաֆա Քեմալի կառավարությունների թիրախում. ՀՀ անկումը/ էջ 66-70 պատմել/

ԱՆՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Բացատրի՛ր և բնութագրի՛ր

Բ. Լեգրան – Անտանտի դիվանագետ, ներգրավված հայ-թուրքական բանակցություններում:

Պ. Մդիվանի – Արտաքին քաղաքական գործիչ, մասնակցել է բանակցությունների և Հայաստանի շահերի պաշտպանությանը:

Հ. Օհանջանյան – ՀՀ դիվանագետ, զբաղվել է արտաքին քաղաքականության ձևավորմամբ և միջազգային ճանաչման հարցերով:

Ռ. Տեր-Մինասյան – Հայ քաղաքական գործիչ, մասնակցել է արտաքին քաղաքական գործընթացներին:

Ս. Կասյան – Դիվանագետ, ներգրավված հայ-թուրքական և միջազգային հարաբերություններում:

Հայաստանի հեղափոխական կոմիտե – Բոլշևիկյան կառույց, որը ներգրավված էր Հայաստանի տարածքների քաղաքական վերահսկողության մեջ:

ՀՅԴ բյուրո – Հայ հեղափոխական դաշնակցության ղեկավար մարմին, համակարգում էր ռազմական ու քաղաքական գործողությունները:

Դրո (Դ. Կանայան) – Հայ ազգային հերոս, պաշտպանել է Հայաստանի սահմանները, մասնակից թուրք-հայկական պատերազմին:

Հ. Տերտերյան – Հայ ռազմական գործիչ, մասնակցել է ռազմավարական պաշտպանությանը և կազմակերպման գործընթացներին:

ՀԻՄՆԱԿԱՆ
ԳԱՂԱՓԱՐՆԵՐ

ա. Նկարագրի՛ր բոլշևիկների ու քեմալականների մերձեցման
գործընթացը: Ինչպե՞ս հասունացավ թուրք-հայկական պատերազմը և ինչպե՞ս ընթացան ռազմական գործողությունները:

Բոլշևիկների և քեմալականների մերձեցումը հանգեցրեց թուրք-հայկական պատերազմի. ռազմական գործողությունները ներառում էին մարտեր Նախիջևանում, Արևմտյան Հայաստանը, Արարատյան դաշտավայր:

բ. Բացատրի՛ր։ Ի՞նչ դիրքորոշում ունեին Անտանտի տերությունները պատերազմի ընթացքում, և արդյոք նրանցից
որևէ մեկն աջակցել է Հայաստանին: Ինչու՞ հայկական բանակը պարտություն կրեց և ովքե՞ր են պատասխանատու այդ
պարտության համար:

Անտանտի տերությունները չաջակցեցին Հայաստանին կոնկրետ ռազմական միջոցներով; հայկական բանակը պարտվեց ծանր ռազմական, կազմակերպչական ու դիվանագիտական խնդիրների պատճառով, պատասխանատու էր կառավարությունը, դիվանագետները և արտաքին դաշնակիցների բացակայությունը:

գ. Վերլուծի՛ր։ Ի՞նչ շահեր ու նպատակներ էին միավորում բոլշևիկներին ու քեմալականներին:

Բոլշևիկներն ու քեմալականները միավորվել էին տարածքային և ռազմավարական շահերով՝ Թուրքիային և Ռուսիային սահմանի վերահսկողություն ապահովելու նպատակով:

ՔՆՆԱԴԱՏԱԿԱՆ
ՄՏԱԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆ
1. Ճանաչի՛ր ազդեցությունը։ Ի՞նչ ազդեցություն ունեցավ բոլշևիկաքեմալական համագործակցությունը Հայաստանի անկման
ու Սևրի պայմանագրի չիրագործման վրա:

Բոլշևիկ-քեմալական համագործակցությունը հանգեցրեց Հայաստանի անկման և Սևրի պայմանագրի չիրագործմանը:

2. Գնահատի՛ր: Վերլուծի՛ր և գնահատակա՛ն
տուր, թե ինչ դեր խաղացին հայերի կրած
պարտությունը և Խորհրդային Ռուսաստանի երկդիմի դիվանագիտությունը Հայաստանի Հանրապետության անկման գործում:

Հայերի պարտությունը և Խորհրդային Ռուսաստանի երկդիմի դիվանագիտությունը ապահովեցին Հայաստանի անկախության կորուստը, դիվանագիտական անորոշությունը և տարածքային հանցանքների վերարտադրությունը: