Ներածություն

Ալեքսանդր Մակեդոնացին համարվում է աշխարհի պատմության ամենանշանավոր զորավարներից մեկը։ Նրա կարճ, բայց փայլուն կյանքն ու արշավանքները փոխեցին ոչ միայն Մակեդոնիայի, այլև ամբողջ հին աշխարհի պատմությունը։ Թեման կարևոր է, քանի որ Ալեքսանդրի ռազմական նվաճումները ձևավորեցին մի նոր աշխարհակարգ, որտեղ մշակույթները խառնվեցին, իսկ քաղաքակրթությունները փոխադարձ ազդեցություն ունեցան։

Հիմնական մաս

Ալեքսանդր Մակեդոնացու արշավանքները սկսվեցին մ․թ․ա․ 334 թ․-ին՝ ընդդեմ Պարսկաստանի։ Նրան հաջողվեց կարճ ժամանակում գրավել Հունաստանից մինչև Եգիպտոս և Հնդկաստան ձգվող հսկայական տարածքներ։ Նրա արագ և ճկուն մարտավարությունը, ինչպես նաև անհատական քաջությունը, դարձրել էին նրան անպարտելի։ Օրինակ՝ Գավգամելայի ճակատամարտում նա հաղթեց Դարեհ Գ–ին, որը թվով բազմիցս գերազանցում էր նրան։

Ալեքսանդրի նվաճումները միայն ռազմական չէին․ դրանք բերեցին մշակութային և տնտեսական մեծ փոփոխություններ։ Նրա ստեղծած հելլենիստական պետությունը նպաստեց հունական լեզվի և մշակույթի տարածմանը։ Նոր քաղաքներ հիմնվեցին (օրինակ՝ Ալեքսանդրիան Եգիպտոսում), որտեղ զարգանում էին գիտությունը, արվեստը և առևտուրը։ Սա պատմության մեջ հայտնի է որպես հելլենիզմի դարաշրջան, երբ հունական ու արևելյան մշակույթները միաձուլվեցին։

Միևնույն ժամանակ, Ալեքսանդրի արշավանքները նաև բացասական հետևանքներ ունեցան․ պատերազմները բերում էին ավերածությունների, հազարավոր մարդկանց կորստի, և նրա մահից հետո կայսրությունը բաժանվեց զորավարների միջև՝ կորցնելով միասնականությունը։

Եզրափակում

Ալեքսանդր Մակեդոնացու արշավանքները հսկայական ազդեցություն ունեցան հին աշխարհի վրա։ Նրա շնորհիվ ստեղծվեց մշակույթների փոխադարձ կապ, որը մինչև այսօր էլ զգացվում է պատմության և արվեստի մեջ։ Իմ կարծիքով՝ Ալեքսանդրը ոչ միայն մեծ զորավար էր, այլև նոր դարաշրջանի սկիզբ դրեց՝ ապացուցելով, որ աշխարհը կարելի է միավորել ոչ միայն ուժով, այլ նաև մշակութային ազդեցությամբ։

Եթե Ալեքսանդրը երկար ապրեր, կարծում եմ նրա կայսրությունը որոշ ժամանակ կմնար միասնական, քանի որ նա ուներ մեծ հեղինակություն և առաջնորդի ունակություններ։ Բայց ժամանակի ընթացքում այդքան մեծ տարածքները դժվար էր պահել մեկ կենտրոնի ներքո։

Աղբյուրներ։

History.com, Fiveable

Ծավալը 562 բառ, 1.5-2 էջ

Հարցեր

1.Ի՞նչ քիմիական կապեր գիտես

Իոնային, Կովելենտային, Հիդրոգենային և Մետաղական

2.Որո՞նք  են  նյութերի  փոքրագույն  կառուցվածքային  մասնիկները, սահմանել, գրել  օրինակներ…

1.մետաղական, ոչ մետաղական։

2.Բարդ՝ օքսիդներ, թթուներ, հիմքեր, աղեր։

3.Ո՞րն  է  կոչվում  պարզ  և նյութ,  սահմանել, դասակարգել,  գրել օրինակներ…

Պղինձ,թթվածին,ջրածին,երկաթ

4.Ո՞րն  է  կոչվում  բարդ  նյութ,  սահմանել, դասակարգել,  գրել օրինակներ…

Ջուր,ածխաթթու, գազ, սովորական աղ

5.Ինչպիսի՞  հատկություններ  ունեն  նյութերը, սահմանել, գրել  օրինակներ…

Ֆիզիկական – գույն, հոտ, լուծելիություն, հալում/եռում։ Օրինակ NaCl սպիտակ է, ջրում լուծվում է։ Քիմիական – փոխվում է կազմը։ Օրինակ Fe ժանգոտում է, H₂ այրվում է։

6.Գրեք  նյութեր՝ 

Ածխաթթու գազ (CO₂)

Ամոնիակ (NH₃)

Նատրիում քլորիդ – NaCl)

Ածխաթթու (H₂CO₃), Ծծմբաթթու (H₂SO₄), Կալցիում կարբոնատ (CaCO₃), Մագնեզիում օքսիդ (MgO), Նատրիում հիդրօքսիդ (NaOH), Թթվածին O2 կատարեք հետևյալ հաշվարկները`

7․Ինչպիսի՞ տարրերից  են  կազմված նյութը, ատոմների  քանակը (ինդեքսները)

H₂O → 2 H, 1 O CO₂ → 1 C, 2 O NaCl → 1 Na, 1 Cl

8․Հաշվեք  հարաբերական  մոլեկուլային  զանգվածները՝Mr

H₂O → 2·1 + 16 = 18 CO₂ → 12 + 2·16 = 44 NaCl → 23 + 35.5 = 58.5

9․Որոշեք  տարրերի  զանգվածային  բաժինները՝w, զանգվածային հարաբերությունները   բարդ  նյութերում:

H₂O (Mr=18) → H=11.1%, O=88.9%, հարաբերություն 1:8 CO₂ (Mr=44) → C=27.3%, O=72.7%, հարաբերություն 3:8 NaCl (Mr=58.5) → Na=39.3%, Cl=60.7%, հարաբերություն 23:35.5

10․Ասեք՝ Mg, Al, P-ի էլեկտրոն, պրոտոն, նեյտրոնների թիվը, դիրքը պարբերական համակարգում:

Mg: Z=12 → 12 էլեկտրոն, 12 պրոտոն, 12 նեյտրոն; 2-րդ պարբերություն, 2-րդ խումբ

Al: Z=13 → 13 էլեկտրոն, 13 պրոտոն, 14 նեյտրոն; 3-րդ պարբերություն, 13-րդ խումբ

P: Z=15 → 15 էլեկտրոն, 15 պրոտոն, 16 նեյտրոն; 3-րդ պարբերություն, 15-րդ խումբ