1. ABC և A₁B₁C₁ եռանկյունները նման են, ընդ որում՝ k = 4: Գտնել ABC եռանկյան պարագիծը, եթե A₁B₁C₁ եռանկյան պարագիծը 34 դմ է:

ABC=136դմ

2․ Նման եռանկյուններից մեկի պարագիծը 35 սմ է, մյուսինը՝ 7 սմ: Գտնել այդ եռանկյունների նմանության գործակիցը:

k=5

3․ Նման եռանկյուններից մեկի կողմը 24 սմ է, մյուս եռանկյան դրան նմանակ կողմը 8 սմ է: Գտնել երկրորդ եռանկյան պարագիծը, եթե առաջինի պարագիծը 150 սմ է։

Պարագիծը հավասար է 50 սմ

4․ Նման եռանկյուններից մեկի կողմերը 6 անգամ փոքր են մյուսի կողմերից: Գտնել դրանց պարագծերի հարաբերությունը:

1:6

5․ ABC և A₁B₁C₁ եռանկյունները նման են, ընդ որում՝ ∠A = ∠A₁, ∠B = ∠B₁: BM-ը և B₁M₁-ը այդ եռանկյունների միջնագծերն են: Գտնել B₁M₁-ը, եթե AB = 12 սմ, A₁B₁ = 4 սմ, BM = 9 սմ։

B₁M₁=3սմ

6․ ABC և A₁B₁C₁ եռանկյունները նման են, ընդ որում՝ ∠A = ∠A₁, ∠B = ∠B₁: AK-ն և A₁K₁-ը այդ եռանկյունների կիսորդներն են: Գտնել BC-ն, եթե AK = 8 սմ, A₁K₁ = 2 սմ, B₁C₁ = 10 սմ:

BC=40 սմ

7․ ABC և A₁B₁C₁ եռանկյունները նման են, ընդ որում՝ ∠A = ∠A₁, ∠B = ∠B₁: BH-ը և B₁H₁-ը այդ եռանկյունների բարձրություններն են: Գտնել AC-ն, եթե BH =15 սմ, B₁H₁ = 6 սմ, A₁C₁ = 8 սմ։

AC=20սմ

ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԳԱՂԱՓԱՐՆԵՐ
ա. Ներկայացրո՛ւ։ Ուրվագծի՛ր եկեղեցու գործունեությունը ՀՀ գոյության
շրջանում:

Եկեղեցին ՀՀ գոյության շրջանում կարևոր դեր ուներ՝ հոգևոր, կրթական ու մշակութային կյանքում, օգնում էր պահպանել ազգային ինքնությունը:

բ. Բացատրի՛ր։ Որպես առանձին կառույց՝ եկեղեցու և պետության միջև
ի՞նչ խնդիրներ էին առաջացել

Եկեղեցին և պետությունը առանձին կառույցներ էին, առաջանում էին խնդիրներ՝ իշխանության սահմանների, օրենքների և եկեղեցական իրավունքների համատեղելիության հարցերում:

գ. Վերլուծի՛ր։ Ի՞նչ քաղաքական, կրոնական և կրթամշակութային խնդիրների էր անդրադառնում դաշնագրի նախագիծը

Դաշնագրի նախագիծը անդրադառնում էր քաղաքական (իշխանության բաշխում), կրոնական (եկեղեցու դեր), կրթամշակութային (դպրոցների և կրթության կազմակերպում) հարցերին:

ՔՆՆԱԴԱՏԱԿԱՆ ՄՏԱԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆ
1. Գնահատի՛ր: Ի՞նչ դեր է կատարել եկեղեցին ՀՀ ներքին կյանքում:

Եկեղեցին կարևոր էր ՀՀ ներքին կյանքում՝ պահպանելով ազգային միասնություն, աջակցելով ժողովրդին՝ հատկապես կրթության ու բարոյական կողմերի միջոցով:

Սոցիալ-տնտեսական դրությունը/էջ 55-56-ը պատմել/

Ընդհանուր վիճակը աղետալի էր՝ սննդամթերքի, վառելիքի, աշխատանքային տեղերի պակաս:

Կառավարությունը փորձում էր իրականացնել բարեփոխումներ, սննդային օգնություն և տնտեսության կարգավորում:

ԱՆՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Բացատրի՛ր և բնութագրի՛ր
• Հ. Քաջազնունի • Ամերկոմ.

ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԳԱՂԱՓԱՐՆԵՐ
ա. Ներկայացրո՛ւ։ Նկարագրի՛ր ՀՀ սոցիալ-տնտեսական աղետալի վիճակը և կառավարության ձեռնարկած քայլերն այդ ուղղությամբ:

ՀՀ սոցիալ-տնտեսական վիճակը աղետալի էր, կառավարությունը ձեռնարկեց միջոցներ՝ պարենաբաշխում, ենթակառուցվածքների վերականգնում, արտասահմանյան օգնության ներգրավում:

բ. Բացատրի՛ր։ Ի՞նչ գործոններով էր պայմանավորված ՀՀ սոցիալ-տնտեսական ծանր կացությունը:
Ի՞նչ նշանակություն ունեցավ ամերիկ­յան օգնությունը ՀՀ սոցիալ-տնտեսական կյանքում:

Տնտեսական ծանր կացությունը պայմանավորված էր պատերազմի հետևանքներով, պաշարումների բացակայությամբ, ութ տարվա անկայուն քաղաքականությամբ:

Ամերիկյան օգնությունը կարևոր էր՝ նպաստելով պարենի, հիգիենայի և ֆինանսական աջակցման:

ՔՆՆԱԴԱՏԱԿԱՆ ՄՏԱԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆ
1. Ճանաչի՛ր ազդեցությունը։ Քո պատկերացում­ների համաձայն՝ ի՞նչ ընդհանրություններ և տարբերություններ կան Առաջին հանրապետության և 1990-ական թթ. սոցիալ-տնտեսական իրավիճակների միջև:

Առաջին Հանրապետությունը և 1990-ականների Հայաստանը ունեին որոշ ընդհանրություններ՝ սոցիալ-տնտեսական ծանր վիճակ, սակայն տարբերություններ էին կառավարական կառավարման մեթոդներում ու միջազգային աջակցման հասանելիության մեջ:

2. Ընդհանրացո՛ւ։ Ինչպե՞ս կբնութագրես կառավարության քաղաքականությունը տնտեսության ոլորտներում:

Կառավարության քաղաքականությունը ուղղված էր տնտեսության վերականգնմանը և բնակչության անհրաժեշտությունների հոգալուն:

Առաջադրանք 2

Հայաստանի Հանրապետության արտաքին քաղաքականության ձևավորումը: Բաթումի պայմանագրի վերանայման/էջ 57 պատմել/

ԱՆՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ Բացատրի՛ր և բնութագրի՛ր

Հ. Օհանջանյան – Հայ դիվանագետ և քաղաքական գործիչ, մասնակցել է Հայաստանի Հանրապետության արտաքին քաղաքականության ձևավորմանը, հատկապես Առաջին Հանրապետությունում՝ 1918–1920 թթ., ներկայացնելով Հայաստանի շահերը միջազգային ասպարեզում:

Ա. Ահարոնյան – Հայ քաղաքական և պետական գործիչ, դիվանագետ, ներգրավված է եղել Հայաստանի արտաքին հարաբերությունների կազմակերպման և միջազգային ճանաչման գործընթացներում:

Անտանտ – Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում ստեղծված դաշինք (Մեծ Բրիտանիա, Ֆրանսիա, Ռուսաստան), որն աջակցել է Հայաստանի անկախության ճանաչմանը և քաղաքական աջակցություն ցուցաբերել:

Ազգերի լիգա – Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո ստեղծված միջազգային կազմակերպություն, որի նպատակն էր ապահովել խաղաղություն, միջպետական վեճերի լուծում և նոր պետությունների՝ այդ թվում Հայաստանի ճանաչում:

Գերմանիա – Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո ճանաչել է Հայաստանի անկախությունը և մասնակցել դիվանագիտական գործընթացներում՝ ՀՀ միջազգային դիրքը ամրապնդելու նպատակով:

Մեծ Բրիտանիա – Անտանտի անդամ, ճանաչել է Հայաստանի Հանրապետության անկախությունը և ցուցաբերել քաղաքական ու դիվանագիտական աջակցություն, կարևոր դեր խաղացել միջազգային հարաբերություններում:

ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԳԱՂԱՓԱՐՆԵՐ
ա. Ներկայացրո՛ւ։ Որո՞նք էին ՀՀ արտաքին քաղաքականության հիմնական ուղղությունները: Ինչպիսի՞
հարաբերություններ է ձևավորում ՀՀ-ն Թուրքիայի և
Քառյակ միության մյուս պետությունների հետ:

ՀՀ արտաքին քաղաքականության ուղղությունները՝ ճանաչում ստանալ միջազգային հանրության կողմից, հարաբերություններ կարգավորել հարևան երկրների հետ, մասնավորապես Թուրքիա և Քառյակ միություն:

բ. Բացատրի՛ր։ Ի՞նչ կարգավիճակ ուներ ՀՀ-ն, ո՞ր պետություններն էին ճանաչել նրան:

ՀՀ կարգավիճակը՝ անկախ պետություն, ճանաչվել է Անգլիայի, Ֆրանսիայի, Գերմանիայի և այլ պետությունների կողմից:

գ. Վերլուծի՛ր։ Ինչո՞վ էր պայմանավորված ՀՀ նկատմամբ Անտանտի դրական վերաբերմունքը

Անտանտի դրական վերաբերմունքը պայմանավորված էր Թուրքիայի նկատմամբ անվտանգության, ռազմավարական հետաքրքրությունների և տարածաշրջանային հավասարակշռության պահանջով:

ՔՆՆԱԴԱՏԱԿԱՆ ՄՏԱԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆ
1. Գնահատի՛ր: Ի՞նչ ընդհանրություններ կան 1918 թ.
ՀՀ-Թուրքիա և ներկայիս Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների միջև:
հարցը

1918 թ. ՀՀ-Թուրքիա հարաբերությունները և ներկայիս Հայաստանի ու Թուրքիայի հարաբերությունները ունեն պատմական վեճերի համապարփակ տարրեր, սակայն այժմ միջազգային դիվանագիտության միջոցով խնդիրները փորձում են լուծել խաղաղ ճանապարհներով:

Էսսե-էսսեագրության ուղեցույց (առարկայական և ինտեգրված)-7-9-րդ դասարանների համար

 Գրականություն, Հայաստանի պատմություն, 9-րդ դասարան, թեմա՝  «Խենթը-Բայազեդ»։ 

Առաջադրանք. Համադրելով պատմական փաստերն ու գեղարվեստական հատվածը՝ ներկայացրո՛ւ Բայազետի հերոսական պաշտպանությունը և անհատի դերը այդ պաշտպանության ժամանակ՝ համապատասխան հատվածների միջոցով հիմնավորելով պատասխանդ:

ԳԵՂԱՐՎԵՍՏԱԿԱՆ ՀԱՏՎԱԾ

Րաֆֆի «Խենթը»

— Մեր դրությունը հենց այս օրից անտանելի է,— խոսեց մի ուրիշը,— ոչ ուտելու հաց ունենք և ոչ կռվելու պատրաստություն։ Չգիտեմ ինչո՞ւ այդ հիմար քրդերը միանգամով վրա չեն տալիս, ի՞նչով կարող ենք պաշտպանվել,— ավելացրեց նա մի վրդովված ձայնով։….

— Անձնատուր չենք լինի, քանի դեռ կենդանի ենք,— կրկնեց նա իր առաջին խոսքը։ — Եթե դրսից մեզ օգնություն չհասնե, կորած ենք,— պատասխանեց մի խան, որ թուրք կամավորների գլխավորն էր։

— Օգնություն սպասելու զորություն չէ մնացել,— խոսեց մի բեկ,— իմ կարծիքով պետք է բաց անել բերդի դռները, պատառել մեզ շրջապատող թշնամու շղթան և անցկենալ, կա՛մ կհաջողվի ազատվել, կա՛մ կընկնենք թշնամու ձեռքը։

…..Նախագահը ասաց.

— Պետք է սպասել և մինչև վերջին շունչը դիմադրել։ Ես հուսով եմ, որ շուտով օգնություն կստանանք։ Գեներալ Տեր֊Ղուկասովը շատ հեռու չէ մեզանից։ Նա հենց որ իմացավ մեր դրությունը, կշտապե Բայազեդը ազատելու։ Միայն պետք է շուտով նրան իմացում տալ։……. Կարծեմ, մեր այսքան բազմության մեջ կգտնվի մի սիրտ ունեցող տղամարդ։

……Խորհուրդը վճռեց նամակ գրել Տեր֊Ղուկասովին, և քառորդ ժամից հետո բերդապահը, պատրաստ նամակը ձեռին, մյուսների հետ դուրս եկավ խորհրդարանից։

Թմբուկի թեթև ձայնը հավաքեց զինվորներին բերդի հրապարակի վրա։ Բերդա պահը բարձր ձայնով խոսեց.

— Տղե՛րք, ձեզ հայտնի է մեր դրությունը, այդ մասին խոսալը ավելորդ է։ Այժմ մեր հույսը մնացել է աստուծո վրա և նրա հաջողությամբ դրսից գալու օգնության վրա։ Եթե оգնությունը ուշացավ, մենք կորած ենք։ Ուրեմն պետք է շտապենք մեր վիճակի մասին շուտով իմացում տալ, ուր որ հարկն է։ Ահա այդ նամակը պետք է հասցնել գեներալ Տեր-Ղուկասովին, որը մեզանից շատ հեռու չէ գտնվում։ Նա այդ նամակը ստացածին պես, կշտապե մեզ ազատելու։ Հիմա ո՞վ կլինի ձեզանից այն քաջը, որ հանձն կառնե կատարել այդ մեծ ծառայությունը, թող մոտենա և ընդունե նամակը։ Ես խոստանում եմ, որ նա կստանա մի այնպիսի պարգև, որը վայել է մի անձնազոհ տղամարդի, որ այսքան բազմության ազատության պատճառ է լինելու։ Թո՛ղ ձայն տա, ով որ ցանկանում է տանել նամակը։

Տիրեց ընդհանուր լռություն և բազմության միջից ոչ մի ձայն լսելի չեղավ։…..

— Մի՛թե ձեր մեջ չկա՞ սիրտ ունեցող մի տղամարդ,— կոչեց նա դողդոջուն ձայնով.— ո՞վ է հանձն առնում տանել նամակը։

— Ես,— լսելի եղավ բազմության միջից մի ձայն և մի հայ երիտասարդ մոտեցավ, ընդունեց նամակը։

Այս երիտասարդը Վարդանն էր։

ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀԱՏՎԱԾ

1. Վ. Պարսամյան, Շ. Հարությունյան, Հայ ժողովրդի պատմություն (1801-1978 թթ.), «Լույս» հրատ., Երևան, 1979, 752 էջ:
2. Հայոց պատմություն։ Դասագիրք 8-րդ դասարանի համար /Ա. Մելքոնյան, Ա. Սիմոնյան, Ա. Նազարյան, Հ. Մուրադյան. — Եր.։ «Զանգակ» հրատ., 2018.—192 էջ:
3. Հայոց պատմություն։ Նոր շրջան 8 /Վ. Բարխուդարյան, Պ. Չոբանյան, Ա. Խառատյան, է. Կոստանդյան, Ռ. Գասպարյան, Ռ. Սահակյան, Ա. Յակոբեան. – Եր.։ «ՄԱՆՄԱՐ», 2018. — 192 էջ:

1877 թ. ապրիլի 12-ին սկսված ռուս-թուրքական պատերազմը մղվում էր երկու ռազմաճակատով՝ Բալկանյան և Կովկասյան: Կովկասյան ճակատում հիմնական հարվածող ուժը հայազգի գեներալ Միխայիլ Լոռիս-Մելիքովի (Լոռու Մելիքյան) հրամանատարությամբ գործող 52-հազարանոց Կովկասյան կորպուսն էր, որի գլխավոր ուժերը կենտրոնացած էին Ալեքսանդրապոլ-Կարս ուղղությամբ: Ձախ թևում՝ Իգդիր-Բայազետ ուղղությամբ գործում էր գեներալ Արշակ Տեր-Ղուկասովի գլխավորած Երևանյան ջոկատը, իսկ աջ թևում՝ Ախալցխա-Արդահան ուղղությամբ, գեներալ Դևելի զորաջոկատը:

1877 թ. ապրիլի 15-ին Երևանյան ջոկատը Իգդիրից հարձակվեց Բայազետի վրա և ապրիլի 18-ին մտավ քաղաք: Բայազետում թողնելով փոքրաթիվ կայազոր՝ Տեր Ղուկասովը շարժվեց դեպի Դիադին և ապրիլ-մայիս ամիսներին գրավեց Դիադինը, Ղարաքիլիսան, Ալաշկերտը, Զեյդեկանը: Ռուսներին մեծապես օգնում էին տեղացի հայերը: Հունիսին, ճակատի աջ թևում գործող ռուսական զորամասի պարտության պատճառով, Երևանյան ջոկատը, որպեսզի չհայտնվի շրջափակման մեջ, նահանջի հրաման է ստանում: Ութ օր (հունիսի 16-24-ը) տևած նահանջը հայ գեներալը կատարում է հմտորեն: Իգդիր հասնելուն պես լուծում է պարենավորման ու սպառազինման խնդիրը, միաժամանակ անկորուստ ռուսական սահման է հասցնում իր զորամասը, նրա հետ միասին նաև շուրջ 600 հիվանդ և վիրավոր ու մոտ 2500 հայ գաղթական: Ռազմագետները Տեր-Ղուկասովի այս նահանջը համեմատում են Քսենոփոնի 10 հազար հույն զինվորների նշանավոր նահանջի (Ք.ա. 401 թ.) հետ, համարում սխրանք, օրինակելի նահանջ:

Օգտվելով Երևանյան ջոկատի նահանջից՝ թուրքերը մոտ 10-հազարանոց զորքով 1877 թ. հունիսին պաշարում են Բայազետի բերդը: Բայազետի փոքրաթիվ ռուսական կայազորը, հրամանատար Շտոկվիչի գլխավորությամբ և հայ կամավորների օժանդակությամբ, կազմակերպում են բերդի պաշտպանությունը:  Դրությունը օրհասական էր, սպառվում էր պարենն ու ռազմամթերքը: Փրկության միակ ելքը դրսից օգնություն ստանալն էր: Պաշարվածների ուղարկած բոլոր նամակատարները բռնվում էին թուրքերի կողմից: Վերջապես հայ կամավորներից Սամսոն Տեր-Պողոսյանին, քրդի շորերով ծպտված, հաջողվում է անցնել պաշարման շղթայով և լուր հասցնել Տեր-Ղուկասովին: Երևանյան ջոկատն օգնության է հասնում Բայազետում 23 օր պաշարվածներին և փրկում նրանց:

Բայազետի հերոսական պաշտպանությունն իր գեղարվեստական արտացոլումն է գտել հայ մեծանուն պատմավիպասան Րաֆֆու «Խենթը» և ռուս գրող Վ. Պիկուլի «Բայազետ» վեպերում:

Ներածություն
Րաֆֆի «Խենթը» ցույց է տալիս հայերի հերոսական դիմադրությունը 1877 թ. ռուս-թուրքական պատերազմի ժամանակ, հատկապես Բայազետի պաշարման օրերին։ Պատմվածքը ընդգծում է թե երիտասարդների, թե զորավարների հերոսությունը՝ Վարդանը և գեներալ Տեր-Ղուկասովը։

Գլխավոր միտքը
Դրությունը ծանր էր, բայց հավատը, համախմբվածությունը և անձնազոհությունը թույլ տվեցին դիմադրել թշնամուն։

Փաստեր և վերլուծություն

• Պաշարվածները սոված ու սպառված էին, բայց չէին հանձնվում.
• Վարդանը քաջաբար վերցնում է նամակը՝ օգնություն խնդրելու Տեր-Ղուկասովին։
• Տեր-Ղուկասովի ղեկավարությամբ ռուսական ջոկատը օգնության է հասնում։
• Հավատն ու հույսը Աստծո վրա կարևոր դեր են խաղում դիմադրության պահերին։

Եզրափակում
«Խենթը» հիշեցնում է, որ հերոսությունը միայն զորավարների գործ չէ. այն նաև նրանցն է, ովքեր հավատով և քաջությամբ կանգնում են վտանգի առաջ՝ փրկելով ժողովրդին։

I
Լուսակերտ է ապարանքը Թադմորի,
Անապատում, որպես երազ ոսկեհյուս.
Յոթն հարյուր սյունի վրա մարմարի
Սլանում է աշտարակը երկնասույզ:

Շուրջը նազուկ արմավենու պուրակներ,
Ուր երգում են հրաշք-հավքեր կարոտով,
Շատրվաններն հուրհրում են կրակներ,
Ծաղիկները պճնազարդում արծաթով:

Գահի վրա երիտասարդ Էլ-Սաման
Մեղմ գրկել է հրաշագեղ բամբիշին.
Կրծքի վըրա հյուսքը նրա – ծփծփան,
Հանց նունուֆար լույս-աղբյուրի երեսին:

Փերուզ ծովը, որ փարում է մշտաթոր
Սեպ ժայռերը Լիբանանի փեշերի`
Չունի այնպե՛ս, այնպե՛ս փրփուր ձյունաթույր
Ինչպես կուրծքը լուսապայծառ բամբիշի:

Արքայական գահի շուրջը զվարթուն
Մանկլավիկներ և նաժիշտներ ոսկեհեր
Նվագում են, կաքավում են ու երգում
Գիշերները, առավոտուց մինչ գիշեր:

II
Երբ հանգչում են ապարանքի ջահերը,
Եվ արծաթյա կարապի պես լուսնկան
Փայփայում է ավազանի ջրերը,
Շշնջում է սյուգի նման Էլ-Սաման:

Շշնջում է լուսաթաթախ բամբիշի
Ականջն ի վար այնպես քնքուշ, հեզասահ,
Ինչպես լուսնի շողակաթը թավիշի
Այն հոյակապ սյուներն ի վար մարմարյա:

– Բարձր են երկրի ձեղունները, նազելի՛ս,
Բայց իմ սերը բարձրաբարձր է նրանցից.
Խոր են երկրի հիմունքները, նազելի՛ս,
Բայց իմ սերը խորախոր է նրանցից:

Արուսեկը, որ ներկում է ծիրանի
Շրթունքները գառնուկների Տյուրոսի,
Այնքա՛ն կարմիր, այնքա՛ն կարմիր բոց չունի,
Ինչքան որ քո համբույրները սնդուսի:

Կխորտակվի ապարանքըս գեղանի,
Եվ կծածկվի ապարանքի շնչի տակ,
Կբարձրանա անհուն ծովը Սիդոնի
Եվ կգերե անապատը ծագե ծագ,-

Ժամանակը իր վախճանին կհասնի
Եվ արևը մի բուռ մոխիր կդառնա,
Բայց իմ սերը վախճան չունի, հուն չունի,
Նա հավերժ է, նա անշեջ է, նա անմահ…

Չէացնող համբույրներում դյութական,
Հանց հինավուրց հեքիաթական գինու մեջ,
Թալկանում է և հալչում է Էլ-Սաման…
Ժամանակը դառնում` վայրկյան ու հավերժ…

Ապարանքի եբենոսյան դռներից
Երազանուշ մուշկ ու կնդրուկ է բուրում.
Մանկլավիկներ ու նաժիշտներ ցնծալից
Նվագում են, ու երգում են, ու պարում…

III
Լռությունը մահվան թևով ծվարած`
Առկայծում է կանթեղն աղոտ, մենավոր,
Եվ մեռնում է հեզ բամբիշը դալկացած
Էլ-Սամանի կրծքի վրա սգավոր:

Նա մեռնում է ինչպես ցողը բողբոջում,
Մանկիկն ինչպես սուրբ գրկի մեջ մայրական.
Եվ հըծծում է, աղոթքի պես շշնջում
Հեգ բամբիշի ականջն ի վար Էլ-Սաման:

-Կըխորտակեմ կամարները երկնային,
Ես չեմ թողնի, ես չեմ թողնի` դու մեռնիս.
Ե՛վ կվանեմ, և՛ կհաղթեմ չար մահին,
Ես չեմ թողնի, ես չեմ թողնի` դու մեռնիս:

Եվ գրկել է դժգունացող բամբիշին,
Մահվան հանդեպ սուր ու վահան է շարժում.
Եվ բամբիշի սառած-մեռած շրթներին
Իր հրեղեն սերն ու շունչը ներարկում:

IV
Լուսիններ են եկել-անցել, ու կրկին
Մեռած բամբշին ամուր գրկած Էլ-Սաման
Շշնջում է ականջն ի վար մեղմագին,
Ինչպես դեղին սյուներն ի վար լուսնկան:

Եվ լքել են ապարանքը սարսափից
Մանկլավիկներն ու նաժիշտներ ոսկեհեր.
Արմավներն են լուռ սոսավում թախծալից,
Եվ մարել են վառ ծաղիկներն ու ջահեր:

Շատրվաններն հեծկլտում են ու լալիս,
Եվ սյունից սյուն սարդը ոստայն է հյուսում.
Անապատի հողն է միայն այց գալիս
Եվ գահի շուրջ կաղկանձում ու փսփսում:

Օձն է սրբում սառն ու փայլուն կողերով
Էլ-Սամանի ոսկորների լուռ փոշին,
Բայց Էլ-Սաման կմախքային ձեռներով
Պիրկ գրկել է նորից հյուծված բամբիշին:

Եվ քայքայուն ականջն ի վար լռելյայն
Մեռած, սառած շրթունքներով Էլ-Սաման
Շշնջում է հավերժաբար ու անձայն,
Ինչպես խարխուլ սյուներն ի վար լուսնկան:

Պուրակները չորացել են, չքացել,
Եվ շիջել է լույս երազը սյուների.
Անապատը դեղին քղանցքն է փռել
Եվ ծածկել է ապարանքը Թադմորի…

Եվ ավազուտ շիրմի վրա մենավոր
Աշտարակն է մնում կանգուն ու վկա,
Որ իմանան վառ աստղերը հեռավոր
Էլ-Սամանի սերը հզո՛ր ու անմա՛հ:

Որ աշխարհին պատմեն սերը հաղթապանծ.
Էլ-Սամանի սերը` անա՛նց, հավերժո՛ղ,
Քարավաններն ու ճամփորդներն երկյուղած
Հեռուներից հեռուն եկող-գնացող…

27.XI.1914թ.
Բեռլին

1. Առանձնացրու, կարդա Թադմորի ապարանքի նկարագրությունը սկզբում եւ վերջում։ Մեկնաբանիր նկարագրությունների տարբերությունները (հեղինակի բանաստեղծական մտահղացումը)։

Սկզբում ապարանքը պատկերվում է շքեղ, պայծառ ու կենդանի, լի հարստությամբ ու փայլով։
Վերջում այն դառնում է մութ, լքված ու խաւար, կորցրած իր փայլը։

Հեղինակը այս հակադրությամբ ցույց է տալիս, որ սերը կյանքի լույսն է, իսկ սիրո կորստով նույնիսկ ամենամեծ պալատը դատարկ ու մեռած է դառնում։

2. Բառարանից գտիր բամբիշ, մանկլավիկ, նաժիշտ, ձեղուն, սնդուս, թալկանալ, եբենոսյան, մուշկ, կնդրուկ բառերի բացատրությունը։

Բամբիշ — իշխանուհի։

Մանկլավիկ — երիտասարդ տղա։

Նաժիշտ — ազնվական կնոջ սպասուհի։

Ձեղուն — տան վերնամաս, տանիքի տակ։

Սնդուս — փայլուն, շքեղ կտոր։

Թալկանալ — փափկել, նրբանալ։

Եբենոսյան — պատրաստված սև, թանկ փայտից։

Մուշկ — ուժեղ բույր, օծանելիքի նյութ։

Կնդրուկ — մուգ, այրվող խեժանման նյութ։

3. Ստեղծագործության վերաբերյալ գրի՛ր քո մտորումները։ 

որ իսկական սերը բարձր է հարստությունից ու իշխանությունից։ Թադմորի պատմությունը հիշեցնում է, որ մարդու հոգևոր աշխարհը է որոշում ամեն ինչ՝ երբ սերը կա, աշխարհը փայլում է, երբ չկա՝ ամեն ինչ դատարկվում է։

4. Գրի՛ր էսսե կամ ստեղծագործական աշխատանք վերնագրերից մեկով՝

Հավերժական սերը՝ իդեա՞լ, թե՞ իրական հոգեվիճակ։

Հավերժական սերը թվում է իդեալ, բայց իրականում դա մարդու ներքին ընտրությունն է։ Երբ սերը դառնում է հավատարմություն, հոգատարство և պատրաստակամություն աճելու միասին, այն դառնում է իրական հոգեվիճակ։ Հավերժությունը չի գալիս խոսքերից, այլ՝ վերաբերմունքից։