18.09.24 Հայոց լեզու

1․Տեքստում կետերի փոխարեն համապատասխանաբար տեդադրի՛ր տրված հականիշները:

Մարդիկ հիշում են ոչ միայն հայտնագործությունների, աշխարհի մասին պատկերացումները փոխող ճանապարհորդությունների մասին, դրանք փոխանցում են սերունդից սերունդ և երբեմն մոռանում են սովորական թվացող բաների մասին: Գիտե՞ք, օրինակ, որ Կոլումբոսը ոչ միայն Ամերիկան է հայտնագործել, այլ նաև ռետինե գնդակը: Երբ իսպանացիները ցամաք ելան Հաիթիում, տեսան, որ կղզու բնակիչներն երեխայական մի գործով են զբաղված: Նրանք թեթևամիտ ու կենտրոնացած իրար էին նետում ու բռնում ինչ-որ շագանակագույն գնդեր: Իսկ այդ գնդերը, կենդանի առաձգական արարածների նման ցատկոտում էին քարե սալիկի վրա: Հաիթցիների գնդակախաղը հիմա հազիվ թե զարմացնի մեզ: Թերևս միայն հարցնենք, թե այդ մարդիկ ինչո՞ւ էին այդպիսի զբաղմունքով տարվել: Իսկ Կոլումբոսի խիզախ նավաստիները շշմած էին մնացել: Չէ՞ որ նրանք երբեք չէին տեսել փոքր կլոր առարկա, որն ամուր սալարկին դիպչելով ետ է թռչում:

2 .Նախադասությունները ձևափոխի՛ր` ընդգծված բառերն ու արտահայտությունները փոխարինելով հականիշներով:

  • Զուր չէ, որ առյուծն է համարվում գազանների արքան: Թույլությամբ, ծույլությամբ ու վախկոտությամբ դժվար թե որևէ մեկը համեմատվի նրա հետ: Առյուծը թաքնվում է, զոհի վրա հանկարծակի է հարձակվում: Նա հեզությամբ զգուշացնում է՝ զգուշացե՛ք, գազաննե՛ր, որսի եմ ելել: Մինչև հրացանավոր մարդու երևալը առյուծներն իրոք տիրակալ էին: Մարդիկ հաճախ էին առյուծի որսի ելնում: Բայց ո՛չ թուլությունն ու վախկոտությունը, ո՛չ ճկունությունն ու հայտնվելու հմտությունը չէին փրկում հրացանից: Մարդիկ կարծում էին, որ եթե առյուծները ավելանան, կճղակավոր կենդանիների քանակը կպակասի: Ու առյուծներին գրեթե լրիվ ոչնչացրին: Նրանք պահպանվել են միայն Կենտրոնական Աֆրիկայի մի քանի շրջաններում ու արգելանոցներում, Հնդկաստանում էլ կան, բայց շատ չեն: Սակայն մարդկանց սպասածի հակառակն եղավ, որովհետև առյուծներն առաջին հերթին հիվանդ, թույլ կենդանիներին էին ոչնչացնում, այդ պատճառով էլ կենդանիների մեջ հիվանդությունները չէին տարածվում: Այժմ առյուծների որսն արգելված է: Առյուծի նորածին ձագուկները շատ մեծ են ու միագույն, հետո, մեծանալով, խայտաբղետ են դառնում:
  • 3..Տրված դարձվածքներով նախադասություններ կազմի՛ր:
  • Խորհրդակցությունից հետո նա մտքի ծովն ընկավ:
  • Խնդիրների քննարկման ժամանակ ղեկավարն իր լեզուն փակ պահեց:
  • Նա իր աշխատանքի ամեն մանրուքը հինգ մատի պես գիտեր:
  • Աշխատանքի մեջ թևերը ծալած նստելը հաջողություն չի բերի:
  • Ավտովթարից հետո նա բարեբախտաբար էժան պրծավ:
  • Չնայած դժվարություններին, նա արցունքները կուլ տվեց և շարունակեց աշխատել:

3:Տրված բառերը բաժանի՛ր բառակազմական բաղադրիչների (արմատների և ածանցների): Ինչպիսի՞ բառեր են հավաքված բառաշարքերից յուրաքանչյուրում:

Ա. Արմատից և ածանցից կազմված բառեր:
Թվական (թիվ+ական), պատմություն (պատմ+ություն), աղյուսակ (աղյուս+ակ), գրիչ (գր+իչ), ազդեցություն (ազդ+եց+ություն), խորություն (խոր+ություն):

Բ. Բաղադրյալ բառեր:
Արևելք (արև+ելք), արևմուտք (արև+մուտք), կենսագիր (կենս+ագիր), օտարամուտ (օտար+մուտ), ծովագնաց (ծով+գնաց), ինքնատիպ (ինքն+ատիպ):

Գ. Կազմական բառեր:
Արևելյան (արև+ել+յան), կենսագրություն (կենս+ագր+ություն), արևադարձային (արև+ադարձ+ային), անուշահոտություն (անուշ+հոտ+ություն), բազմատեսակություն (բազմ+տեսակ+ություն):

4:Նախադասությունները լրացրո՛ւ:

    Միայն մեկ արմատով կազմված բառերը կոչվում են պարզ բառեր. Օրինակկրակ, հոդ, ջուր, օդ,…: Մեկ արմատով և ածանցով կամ ածանցներով կազմված բառերը կոչվում են **ածանցավոր** բառեր. օրինակ կրակոտություն, հողեղեն,…: Մեկից ավելի արմատներով կազմված բառերը կոչվում են բաղադրյալ բառեր, օրինակջրհոր, օդանցք,…: Մեկից ավելի արմատներով և ածանցով կամ ածանցներով կազմված բառերը կոչվում են բարդածանցավոր բառեր, օրինակ կրակմարիչ, անջրանցիկ,…

    5:Տրված բառերով բաղադրյալ բառեր կազմիր:

    Լվացարան, եղելություն, առօր, տուրիստ, կացարան.

    Թողնել մեկնաբանություն