18.09.24, հայոց լեզու

1․Տեքստում կետերի փոխարեն համապատասխանաբար տեդադրի՛ր տրված հականիշները:

Ամուր — առաձգական, հիշել — մոռանալ, խոշոր — փոքր, արտասովոր — սովորական, լուրջ — թեթևամիտ, ոչ միայն – այլ նաև, տարիքով — երեխա, բռնել — նետել:

Մարդիկ հիշում են խոշոր հայտնագործությունների, աշխարհի մասին պատկերացումները փոխող ճանապարհորդությունների մասին, դրանք փոխանցում են սերունդից սերունդ և երբեմն մոռանում են փոքր թվացող սովորական բաների մասին: Գիտե՞ք, օրինակ, որ Կոլումբոսը ոչ միայն Ամերիկան է հայտնագործել, այլ նաև ռետինե գնդակը: Երբ իսպանացիները ցամաք ելան Հաիթիում, տեսան, որ կղզու բնակիչներն սովորական մի գործով են զբաղված: Նրանք լուրջ ու կենտրոնացած իրար էին նետում ու բռնում ինչ-որ շագանակագույն գնդեր: Իսկ այդ գնդերը, կենդանի այլ արարածների նման ցատկոտում էին քարե սալիկի վրա: Հաիթցիների գնդակախաղը հիմա հազիվ թե զարմացնի մեզ: Թերևս միայն հարցնենք, թե տարիքով մարդիկ ինչո՞ւ էին երեխայի զբաղմունքով տարվել: Իսկ Կոլումբոսի խիզախ նավաստիները շշմած էին մնացել: Չէ՞ որ նրանք երբեք չէին տեսել առաձգական կլոր առարկա, որն նետելիս սալարկին դիպչելով ետ է թռչում:

2 .Նախադասությունները ձևափոխի՛ր` ընդգծված բառերն ու արտահայտությունները փոխարինելով հականիշներով:

Տեղին է առյուծն համարել գազանների արքան: Ուժով, ճարպկությամբ ու համարձակությամբ դժվար թե որևէ մեկը համեմատվի նրա հետ: Առյուծը չի հայտնվում, զոհի վրա գաղտագողի չի պաշտպանում: Նա հպարտ մռնչոցով զգուշացնում է՝ ձգտեք, գազաննե՛ր, որսի եմ ելել: Մինչև հրացանավոր մարդու երևալը առյուծներն ճիշտ տիրակալ էին: Մարդիկ հաճախակի էին առյուծի որսի ելնում: Բայց այո ուժն ու համարձակությունը, ու այո ճկունությունն ու թաքնվելու հմտությունը չէին կործանելու հրացանից: Մարդիկ կարծում էին, որ եթե առյուծները շատանան, կճղակավոր կենդանիների քանակը կքչանա: Ու առյուծներին գրեթե լրիվ բազմացրին: Նրանք պահպանվել են միայն Կենտրոնական Աֆրիկայի մի քանի շրջաններում ու արգելանոցներում, Հնդկաստանում էլ կան, բայց քիչ են: Սակայն մարդկանց սպասածն իրական եղավ, որովհետև առյուծներն աոաջին հերթին հիվանդ, թույլ կենդանիներին էին ոչնչացնում, այդ պատճառով էլ կենդանիների մեջ հիվանդությունները չէին տարածվում: Այժմ առյուծների որսն թույլատրված չէ: Առյուծի նորածին ձագուկները շատ փոքր են ու խայտաբղետ, հետո, մեծանալով, բազմագույն են դառնում:

3..Տրված դարձվածքներով նախադասություններ կազմի՛ր:

Մտքի ծովն ընկնել, լեզուն փակ պահել, հինգ մատի պես գիտենալ, թևերը ծալած նստել, էժան պրծնել, արցունքները կուլ տալ:

Մտքի ծովն ընկնելը լավ է, բայց ոչ դասարանում։

Կարևոր է իմանալ թե երբ պետք է լեզուն փակ պահել։

Նա հինգ մատի պես գիտեր ծնողի բնավորությունը

Չի կարելի թևերը ծալած նստել երբ լիքը լուրջ անելիք կա։

Նա հույս ուներ ի վերջո էժան պրծնել առանց մեղքի զգացումի։

Ժամանակն է արցունքները կուլ տալ ու լցվել լավատեսական մտքերով ու տրամադրությամբ։

4.Տրված բառերը բաժանի՛ր բառակազմական բաղադրիչների (արմատների և ածանցների): Ինչպիսի՞ բառեր են հավաքված բառաշարքերից յուրաքանչյուրում:

Ա. Թվական, պատմություն, աղյուսակ, գրիչ, ազդեցություն, խորություն:

Արմատ՝ թիվ, պատմ, աղյուս, գիր, ազդեց, խոր։

Ածանց՝ ական, ություն, ակ, իչ, ություն

Այս բառաշարքում գրված են առարկաններ, գործուղություն ցույց տվող բառեր, թվականներ և գիտությունների հետ կապված բառեր։

Բ. Արևելք, արևմուտք, կենսագիր, օտարամուտ, ծովագնաց, ինքնատիպ:

Արմատ՝ արև-ելք, գիր, օտար-մուտ, ծով-գնաց, ինքն-տիպ

Ածանց՝ մուտք, կենսա։

Այս բառաշարքում առարկա ցույց տվող ու գիտություն ցույց տվող բառեր կան։

Գ. Արևելյան, կենսագրություն, արևադարձային, անուշահոտություն, բազմատեսակություն

Արմատ՝ Արև, գրություն, արև-դարձ, անուշ-հոտ, բազում-տեսակ

Ածանց՝ ելյան, կենսա, ային, ություն,

Այս բառաշարքում առարկա ցույց տվող և գիտություն ցույց տվող բառեր կան։

4..Նախադասությունները լրացրո՛ւ:

Միայն մեկ արմատով կազմված բառերը կոչվում են պարզ բառեր. Օրինակ` կրակ, հոդ, ջուր, օդ, հող: Մեկ արմատով և ածանցով կամ ածանցներով կազմված բառերը կոչվում են բարդ բառեր. օրինակ` կրակոտություն, հողեղեն, արմատակալություն: Մեկից ավելի արմատներով կազմված բառերը կոչվում են ածանցավոր բառեր, օրինակ` ջրհոր, օդանցք, կենսագիր: Մեկից ավելի արմատներով և ածանցով կամ ածանցներով կազմված բառերը կոչվում են բարդածանցավոր բառեր, օրինակ` կրակմարիչ, անջրանցիկ, անհյուրընկալություն:

5. Տրված բառերով բաղադրյալ բառեր կազմիր:

Լվաց, եղել, առ, տուր, կաց:

Լվացքատուն, ջրհեղեղել, առուտուր, նիստուկաց

Թողնել մեկնաբանություն