07.04.25,8-րդ դասարան,հայոց լեզու

1.Կազմել բարդ բառեր` տրված արմատները գործածելով մի դեպքում բառասկզում, մյուս դեպքում`բառավերջում:
Զրույց
գույն
վեճ
տուն
բույս
մատյան
երկու
սեր
ձայն
ուղի:

1.Զրույց

Բառասկզբում՝ զրույցավար

Բառավերջում՝ զրույցախառը

2.Գույն

Բառասկզբում՝ գույնզարդ

Բառավերջում՝ գունազարդ

3.Վեճ

Բառասկզբում՝ վեճաբառ

Բառավերջում՝ վեճախառն

4.Տուն

Բառասկզբում՝ տունավեր

Բառավերջում՝ տանուտեղ

5.Բույս

Բառասկզբում՝ բույսասեր

Բառավերջում՝ բույսաթափ

6.Մատյան

Բառասկզբում՝ մատյանագրություն

Բառավերջում՝ մատյանահավաք

7.Երկու

Բառասկզբում՝ երկուսիափ

Բառավերջում՝ երկթիվ

8.Սեր

Բառասկզբում՝ սերամիր

Բառավերջում՝ սիրաշունչ

9.Ձայն

Բառասկզբում՝ ձայնագրություն

Բառավերջում՝ ձայնահեղուկ

10.Ուղի

    Բառասկզբում՝ ուղիղ

    Բառավերջում՝ ուղեգիծ

    2.Հետևյալ դարձվածքներով մեկական նախադասություն կազմել:
    Լեղին ճաքել
    արյունը գլխին խփել
    հոգին ավանդել
    անարգանքի սյունին գամել
    ճամփա պահել
    ականջի հետև գցել:

    1.Լեղին ճաքել

    Երբ բոլոր գործերը միանգամից չարաշահեցին, նրա լեղին ճաքեց, և նա չի կարողանում հանգստանալ։

    2.Արյունը գլխին խփել

    Երբ նա ութ ժամ շարունակ աշխատեց առանց դադարելու, կարծես՝ արյունը գլխին խփեց, և նա ամբողջովին հոգնած էր։

    3.Հոգին ավանդել

    Դուրս գալով բարդ իրավիճակից, նա հասկացավ, որ իր ամբողջ հոգին ավանդել է այդ գործին։

    4.Անարգանքի սյունին գամել

    Վերջին սխալը նրան այնքան մեծ ամոթ բերեց, որ նա իսկապես անարգանքի սյունին գամվեց։

    5.Ճամփա պահել

    Նա միշտ ճամփա պահեց՝ ոչ մի վայրկյան չզիջելով իր սկզբունքներին։

    6.Ականջի հետև գցել

    Հաճախ լինում են մարդիկ, ովքեր փորձում են իրենք խոսել, իսկ դու միայն պիտի ականջի հետև գցես նրանց կարծիքներին։


    3.Համացանցից գտնել Աստվածաշունչ մատյանից առաջացած հետևյալ թևավոր խոսքերի նշանակությունը:
    Արգելված պտուղ
    Սոդոմ և Գոմոր
    քավության նոխազ
    բաբելոնյան աշտարակաշինություն:

    1.Արգելված պտուղ
    Այս արտահայտությունը վերաբերում է այն բաներին, որոնք ցանկալի են, սակայն արգելված կամ անթույլատրելի են։ Այն ծագել է Հին Կտակարանի «Ծննդոց» գրքից, որտեղ Աստված Ադամին և Եվային արգելում է ուտել բարու և չարի գիտության ծառի պտուղը դրախտում։

    2.Սոդոմ և Գոմոր
    Սոդոմն ու Գոմորը Հին Կտակարանի համաձայն՝ անառակությամբ և անբարոյականությամբ հայտնի երկու քաղաքներ էին, որոնք Աստծո կողմից կործանվեցին իրենց բնակիչների մեղքերի համար։ Այս արտահայտությունը այժմ օգտագործվում է որպես անառակության և բարոյական անկման խորհրդանիշ։

    3.Քավության նոխազ
    Այս արտահայտությունը վերաբերում է անմեղ անձի, որի վրա բարդվում են ուրիշների մեղքերը՝ նրանց փոխարեն պատիժ կրելու համար։ Այն ծագել է հրեական ավանդույթից, որտեղ հատուկ այծ էին ուղարկում անապատ՝ որպես ժողովրդի մեղքերի քավություն։

    4.Բաբելոնյան աշտարակաշինություն
    Այս արտահայտությունը վերաբերում է խառնաշփոթին կամ անհաջող փորձին միասնություն ստեղծելու։ Այն ծագել է Հին Կտակարանի «Ծննդոց» գրքից, որտեղ մարդիկ փորձեցին Բաբելոնում երկնահաս աշտարակ կառուցել, սակայն Աստված խառնեց նրանց լեզուները, և նրանք չկարողացան ավարտել նախագիծը։

      4.Ընդգծված բառերը փոխարինի´ր  տրված հոմանիշներով: Տրված և ստացված տեքստերը համեմատի´ր (բացի բառերից՝ ի՞նչ է փոխվել):
      Կողք, գույն, ճամփա, գնալ, գնացող, պատել, կուզ, տափակ, ծռված, թեքել, ձանձրալի, ամպ, անտարբեր, հենց, խառնվել, սար:
      Ճանապարհի եզրով, շղթա կազմած, դանդաղ ընթանում են ուղտերը: Նրանք ներկված են անապատի երանգովսապատները մաշված են ու կախված են մի կողքի: Սլացող ավտոմեքենաների բարձրացրած փոշին թուխպի նման պարուրում է նրանց, բայց ուղտերն անվրդով շրջում  են գլուխները: Անապատը տաղտկալի է  ու միօրինակ, նա հեռու հորիզոնում ձուլվում է իր նման գորշ ու տաղտկալի երկնքին:
      Ո´չ բլուր է երևում, ո´չ ցածրավայր: Ահա այստեղ էլ հեռավոր ժամանակներում մարդիկ որոշեցին, որ Երկիրը տափարակ է:

      Առաջին տեքստ՝
      1.Կողք → կողմ

      2.Գույն → երանգ

      3.Ճամփա → ճանապարհ

      4.Գնալ → ընթանալ

      5.Գնացող → ընթանում

      6.Պատել → ներկված

      7.Կուզ → կուզենա (խոսակցական)

      8.Տափակ → տափարակ

      9.Ծռված → մաշված

      10.Թեքել → շրջել

      11.Ձանձրալի → տաղտկալի

      12.Ամպ → երկինք

      13.Անտարբեր → անհանգիստ

      14.Հենց → իսկ

      15.Խառնվել → պարուրում

      16.Սար → բլուր

      Երկու տարբերակի համեմատություն՝

      1.Բառերի փոխարինումից հետո տեքստը ստանում է ավելի տեխնիկական և ավանդական երանգ, երբեմն նվազելով բառնիմաստային մանրամասների վերաբերյալ, օրինակ՝ “կողք”-ը փոխարինվել է “կողմ”, իսկ “հենց”-ը՝ “իսկ”-ով:

      2.Շատ փոխարինված բառերն ու տեքստում կատարված փոփոխությունները բառապաշարի խտացման և բառերու ընդհանրացման հետևանքով, կարող են փոքր-ինչ նվազեցնել զգացողությունը։

        5.Կետերի փոխարեն գրի´ր  տրված հոմանիշներից մեկը (ամենահարմարը):

        Մեկ էլ, թթի կարմիր շիրան պռոշներին, ներս ընկավ պուճուր տղան՝ շոգից կարմրած … (թշերով, այտերով):
        Հյուրը քթի տակ բարի … (հռհռում, քմծիծաղում, ծիծաղում, ժպտում) էր երեխայի շատախոսության վրա:
        Առաջ բերեցին նրա … (ազնվատոհմ, վեհազգի, զտարյուն) նժույգը:
        Լքված նավը կամաց-կամաց … (սուզվում, իջնում, խորտակվում, ընկղմվում) էր:
        Նրա բոլոր հույսերը … (սուզվում, խորտակվում,ընկղմվում) էին:

        1.Մեկ էլ, թթի կարմիր շիրան պռոշներին, ներս ընկավ պուճուր տղան՝ շոգից կարմրած այտերով:

        2.Հյուրը քթի տակ բարի հռհռում էր երեխայի շատախոսության վրա:

        3.Առաջ բերեցին նրա ազնվատոհմ նժույգը:

        4.Լքված նավը կամաց-կամաց խորտակվում էր:

        5.Նրա բոլոր հույսերը ընկղմվում էին:

        6.տրված բառերն ըստ հոմանիշության բաժանի´ր հինգ խմբի:

        Մնացուկ, ոստ, մնացորդ, շյուղ, թափոն, մառան, նկուղ, կասկած, թերմացք, նախատինք, տարակույս, պարսավանք, հանդիմանություն, տարակուսանք, շտեմարան, երկմտություն, թափթփուկ, շիվ, կշտամբանք, ճյուղ, ավելցուկ, անարգանք:

        1․Մնացորդ, մնացուկ, թափոն, թերմացք, թափթփուկ, ավելցուկ
        (Բառեր, որոնք վերաբերում են մնացած կամ ավելորդ բաների, չօգտագործված մասերի կամ անպետք տարրերի):

        2․Շյուղ, ճյուղ, շիվ
        (Բառեր, որոնք վերաբերում են ծառի կամ բույսի մասնիկներին՝ շյուղերին կամ ճյուղերին):

        3․Կասկած, տարակույս, երկմտություն, տարակուսանք
        (Բառեր, որոնք արտահայտում են անորոշություն, հաստատուն կարծիքի չլինելու վիճակներ):

        4․Նկուղ, մառան, շտեմարան
        (Բառեր, որոնք վերաբերում են ցածր կամ պահեստային տարածքներին):

        6․Նախատինք, պարսավանք, հանդիմանություն, կշտամբանք, անարգանք
        (Բառեր, որոնք վերաբերում են մեկին քննադատելու, մեղադրելու կամ անարգել վերաբերմունք դրսևորելու):

        7.Ընտրիր ընդգծված բառերից ճիշտը և տեղադրիր նախադասության մեջ:

        1.Նրա խոսքի վերջին մասը բուռն քննարկումների տեղիք, տեղի տվեց:
        2. Հարևանի քար անտարբերությունը վրդովել, վրդովվել էր ծերունուն:
        3. Մեր նախնիների մասին ավանդույթը, ավանդությունը  պատմում է նրանց սխրանքների մասին:
        4. Դու շատ թյուր, թույր կարծիք ունես իմ ընդունակությունների մասին:
        5. Այս տարի մեր գյուղում այգաբացը, այգեբացը սկսվեց մարտի վերջին:
        6. Աշխենի գեղեցիկ գանգուրները ծածանվում, սասանվում էին քամուց:
        7. Հենց բլրի վրա էլ Արգիշտին զարկ տվեց, զարկեց իր վրանը:
        8. Վկաները ցուցմունք, ցուցում տալիս շատ էին հուզվում:
        9. Հեղինեի հնչուն, հնչյուն ծիծաղը շատ էր ոգևորել բոլորին:
        10.Հանձին, հանձինս ընկերների նա շատ լավ բարեկամներ ուներ:

        1.Նրա խոսքի վերջին մասը բուռն քննարկումների տեղիք տվեց:

        2.Հարևանի քար անտարբերությունը վրդովեցրել էր ծերունուն:

        3.Մեր նախնիների մասին ավանդույթը պատմում է նրանց սխրանքների մասին:

        4.Դու շատ թյուր կարծիք ունես իմ ընդունակությունների մասին:

        5.Այս տարի մեր գյուղում այգաբացը սկսվեց մարտի վերջին:

        6.Աշխենի գեղեցիկ գանգուրները ծածանվում էին քամուց:

        7.Հենց բլրի վրա էլ Արգիշտին զարկեց իր վրանը:

        8.Վկաները ցուցմունք տալիս շատ էին հուզվում:

        9.Հեղինեի հնչյուն ծիծաղը շատ էր ոգևորել բոլորին:

        10.Հանձինս ընկերների նա շատ լավ բարեկամներ ուներ:

         8.Տրված բառերում մեկ տառը փոխելով` ստացիր նոր բառ և տուր երկու բառերի բացատրությունները:
        Ականակիտ, այգաբաց, անութ, աշտանակ,  թափոր, կտրիճ, հարել, հերկել, հրատարակել, մածուկ, բուրդ, սալոր, դռնակ, բառարան, պարտեզ, դասարան, գնդիկ, հեռագիր:

        1.ԱկանակիտԱկնակիտ

        Ակնակիտ՝ տեսողության հետ կապված ախտորոշման գործողություն (կենտրոնացած հայացքով դիտել որևէ բան)։

        Ականակիտ՝ որևէ բնութագրում կամ տերմին, որը չի հանդիպում ընդհանուր լեզվաբառարաններում։

        2.ԱյգաբացԱյգաբաց

        Այգաբաց՝ այգու բացում, երբ բերքը հասունանում է և սկսվում է այգում աշխատանքի շրջան։

        3.ԱնութԱնուտ

        Անուտ՝ ոչ ոք, այն առարկա, որը մեկ անգամով զրկված է հնչյուններին։

        4.ԱշտանակԱշտանակ (բառապաշար վերարդարին աշխատանք)

        Թողնել մեկնաբանություն