ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ ԱՆԿԱԽՈՒԹՅԱՆ ՎԵՐԱԿԱՆԳՆՄԱՆ ՃԱՆԱՊԱՐՀԻՆ: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՌԱՋԻՆ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆԸ/պատմել էջ39-43/

ՈՒՍՈՒՄՆԱՍԻՐԵԼՈՎ ԱՅՍ ԹԵՄԱՆ՝ ԿԿԱՐՈՂԱՆԱՍ

1.Նկարագրել աշխարհաքաղաքական իրադրությունը, Հայաստանի և տարածաշրջանի ներքաղաքական և
արտաքին քաղաքական իրավիճակը 1917-1920 թթ., տարածքային հիմնախնդիրները:

1917 թ․ Ռուսաստանում տեղի ունեցավ Փետրվարյան հեղափոխությունը, ցարը տապալվեց, իշխանությունը անցավ Ժամանակավոր կառավարությանը։ Միաժամանակ ձևավորվեց Պետրոգրադի խորհուրդը, և առաջացավ երկիշխանություն։
Կովկասում ռուսական բանակը վերահսկում էր Արևմտյան Հայաստանը։ Ռուսները խոչընդոտում էին հայերի՝ արևմտահայերին հայրենիք վերադարձնելու փորձերը։

2.Ներկայացնել և համեմատել 1917-1920 թթ. հայոց պատմության առանցքային դրվագները, կարևոր փաստերը,
երևույթները, իրադարձությունները, վերլուծել դրանց արդյունքներն ու հետևանքները:

1917 թ․ հոկտեմբերին Լենինի գլխավորությամբ տեղի ունեցավ Հոկտեմբերյան հեղաշրջումը, և իշխանության եկան բոլշևիկները։ Ռուսական զորքերը հեռացան Կովկասից։
Հայերը ստեղծեցին Արևմտահայ և Արևելահայ ազգային խորհուրդներ ու ազգային զորամասեր՝ պաշտպանվելու համար։
1918 թ․ մայիսին՝ Սարդարապատի, Բաշ Ապարանի և Ղարաքիլիսայի հերոսամարտերի արդյունքում ստեղծվեց Հայաստանի առաջին հանրապետությունը։

3.Նկարագրել Հայաստանի առաջին հանրապետության պետական կառավարման համակարգը, հասարակական
քաղաքական ու սոցիալ-տնտեսական կյանքը:

Հանրապետությունը ուներ պառլամենտական համակարգ, ղեկավարում էր Հայոց ազգային խորհուրդը։
Խնդիրներ՝ սով, փախստականներ, տնտեսության փլուզում։ Չնայած դրան՝ սկսվեց կրթության, մշակույթի, բանակի ու պետական կառույցների ձևավորում։

4.Վերլուծել հայոց եկեղեցու գործունեությունը և պետություն-եկեղեցի հարաբերությունները:

Հայոց եկեղեցին աջակցում էր պետականությանը, կազմակերպում էր որբանոցներ, կրթություն, օգնություն փախստականներին։ Պետություն-եկեղեցի հարաբերությունները համագործակցային էին։

5.Բացատրել արտաքին և ներքին գործոնների ազդեցությունը Հայաստանի առաջին հանրապետության կայացման
և անկման գործընթացներում, ձևակերպել եզրահանգումներ:

Արտաքին՝ Թուրքիա, Ադրբեջան, բոլշևիկներ։
Ներքին՝ տնտեսական ճգնաժամ, սով, քաղաքական տարաձայնություններ։
Այս գործոնները բերեցին Հայաստանի անկմանը 1920 թ․, երբ երկիրը խորհրդայնացվեց։

6.Գնահատել մշակույթի զարգացման պայմանները, առանձնահատկությունները, արժևորել ձեռքբերումները հայոց
մշակույթի համատեքստում:

Չնայած դժվարություններին՝ գործեցին դպրոցներ, թերթեր, թատրոններ։ Մշակույթը պահպանում էր ազգային ոգին։

7.Գնահատել Մայիսյան հերոսամարտերի դերն ու նշանակությունը, հիմնավորել միասնական և
փոխհամաձայնեցված գործելու կարևորությունը:

Մայիսյան պատերազմները փրկեցին հայ ժողովրդին կործանումից և ապահովեցին անկախ պետության ստեղծումը։ Դրանք ապացուցեցին՝ միասնական և կազմակերպված գործողությամբ հնարավոր է հաղթել։

8.Արժևորել անկախ, ինքնիշխան ազգային պետություն ունենալու անհրաժեշտությունը և կարծիք հայտնել հայոց
պատմության մեջ Հայաստանի առաջին հանրապետության տեղի ու դերի մասին:

Առաջին հանրապետությունը տևեց կարճ, բայց դարձավ հայ պետականության վերածննդի սկիզբը։ Այն ցույց տվեց՝ հայ ժողովուրդը կարող է ունենալ իր անկախ և ինքնիշխան պետությունը։

Գլուխ 2.1 — Հայաստանը 1917 թ. արմատական փոփոխությունների փուլում

Փետրվարյան հեղափոխությունը Ռուսաստանում և Հայաստանը

Համաշխարհային քաղաքականության մեջ առաջնային դիրք զբաղեցնելու ու աշխարհի հարստություններից ավելի մեծ բաժիններ տիրապետելու նպատակով տերությունների միջև սկսված աշխարհամարտը 1917 թ. սկզբին դեռևս բեկումնային փուլ չէր մտել։ Երկու ռազմաքաղաքական դաշինքներից որևէ մեկը դեռ կայուն առավելության չէր հասել։

Գեորգի Լվով

1916 թ. Կովկասյան ճակատում ռազմական գործողությունների արդյունքում Ռուսաստանը հասավ այնպիսի բնագծերի, որոնք կայունացրին ռազմաճակատը։ Արևմտյան Հայաստանի մեծ մասը անցավ ռուսական բանակի վերահսկողության տակ, և նա սկսեց քայլեր ձեռնարկել Հայաստանի ու գրավված հարակից տարածքների կառավարման և տնտեսապես յուրացման ուղղությամբ։

Հայերը ձգտում էին ցեղասպանությունից փրկված արևմտահայերին վերադարձնել հայրենիք, սակայն հանդիպում էին Ռուսաստանի առաջացրած խոչընդոտներին։

Ռուսաստանի մի շարք չլուծված հիմնախնդիրների և հատկապես պատերազմով պայմանավորված դժվարությունների ազդեցությամբ 1917 թ. փետրվարի վերջին Պետրոգրադում տեղի ունեցավ հեղափոխություն։

Արդյունքում մարտի սկզբին Ռուսաստանում իշխող Ռոմանովների արքայատոհմը հեռացվեց իշխանությունից։ Իշխանությունը անցավ Պետրոգրադի բանվորների և զինվորների խորհրդին, որն այդ փուլում ամենահեղինակավոր և ուժեղ կառույցն էր։ Այն վերահսկվում էր էսեռների (սոցիալիստ-հեղափոխականների կուսակցություն) և մենշևիկների (ՌՍԴԲԿ-ի փոքրամասնական թև) կողմից։

Այս սոցիալիստական ուժերը Ռուսաստանի մեջ սոցիալիստական հասարակություն կառուցելը վաղաժամ էին համարում, ուստի նրանց առաջարկով ազատական հայացքներ կրող քաղաքական ուժերը Գեորգի Լվովի գլխավորությամբ ձևավորեցին Ժամանակավոր կառավարություն։

Ժամանակի ընթացքում Պետրոգրադի խորհուրդը մեծացնելով իր ազդեցությունը՝ ամռանը ամբողջովին ենթարկեց կառավարությունը իրեն։ Մինչ այդ ձևավորվեց յուրօրինակ երկիշխանություն՝ Պետրոգրադի խորհրդի և Ժամանակավոր կառավարության միջև։

Ժամանակավոր կառավարության գլխավոր խնդիրը Հիմնադիր ժողովի ընտրությունների կազմակերպումն ու հրավիրումն էր։ Վերջինին էր վիճակված լուծելու երկրի ամենաբարդ հարցերը և որոշելու Ռուսաստանի պետական ձևը։ Մինչ այդ կառավարությունը շարունակում էր պատերազմը և քայլեր ձեռնարկում երկրի ժողովրդավարացման ուղղությամբ։

Բառարան

• Հեղափոխություն — գործող կառավարության հեռացում, հասարակական և քաղաքական համակարգի արմատական փոփոխություն։
• ՌՍԴԲԿ — Ռուսաստանի սոցիալ-դեմոկրատական բանվորական կուսակցություն։

1. Գրավոր պատասխանել.

ԱՆՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Բացատրի՛ր և բնութագրի՛ր

Երկիշխանություն – իրավիճակ, երբ իշխանությունը կիսված էր Ժամանակավոր կառավարության և Պետրոգրադի խորհրդի միջև։

Գ. Լվով – Ռուսաստանի Ժամանակավոր կառավարության առաջին ղեկավար։

Անդրկովկասյան հատուկ կոմիտե (ՕԶԱԿՈՄ) – Ռուսական մարմին, որը կառավարում էր Անդրկովկասը հեղափոխությունից հետո։

Մ. Պապաջանյան – հայ գործիչ, մասնակցել է հայկական ազգային շարժումներին։

Պ. Ավերյանով – ռուս պաշտոնյա, ծառայել է Կովկասում։

Հ. Զավրիյան – արևմտահայ քաղաքական գործիչ, ազգային գործերում ակտիվ դեր է ունեցել։

Թուրքահայաստան – պատմական Արևմտյան Հայաստանը, որը գտնվում էր Օսմանյան կայսրության կազմում։

Վ. Փափազյան – հայ գործիչ, մասնակցել է ազգային շարժմանը և հայերի ինքնակազմակերպմանը։

Արևմտահայ ազգային խորհուրդ – ստեղծվել է արևմտահայերի իրավունքները պաշտպանելու և հայրենիք վերադարձը կազմակերպելու համար։

Ա. Ահարոնյան – Հայոց ազգային խորհրդի նախագահ, ստորագրել է Հայաստանի անկախության հռչակագիրը։

Հայոց ազգային խորհուրդ – 1918թ․ մայիսին ստեղծված իշխանական մարմին, որը հռչակեց Հայաստանի անկախությունը։

Խ. Կարճիկյան – քաղաքական գործիչ, անդամ՝ Հայոց ազգային խորհրդի։

Գ. Տեր-Ղազարյան – հայ պետական ու ռազմական գործիչ։

Հ. Օհանջանյան – քաղաքական գործիչ, Հայաստանի առաջին հանրապետության վարչապետերից։

Վ. Լենին – բոլշևիկների առաջնորդ, կազմակերպեց Հոկտեմբերյան հեղաշրջումը։

Ս. Շահումյան – հայ բոլշևիկ, Լենինի կողմնակից։

Թ. Նազարբեկյան – հայ զորավար, ղեկավարել է հայկական բանակը 1918թ․ հերոսամարտերի ժամանակ։

ՀԻՄՆԱԿԱՆ
ԳԱՂԱՓԱՐՆԵՐ
ա. Ներկայացրո՛ւ։ Նկարագրի՛ր Փետրվարյան հեղափոխությունը և Հոկտեմբերյան հեղաշրջումը: Ներկայացրո՛ւ Արևմտահայ
և Արևելահայ ազգային խորհուրդների և ազգային զորամասերի ստեղծման գործընթացները:

1917թ․ Փետրվարյան հեղափոխությունը տապալեց ցարին։ Ստեղծվեց Ժամանակավոր կառավարություն։
Նույն տարվա Հոկտեմբերյան հեղաշրջմամբ իշխանության եկան բոլշևիկները՝ Լենինի գլխավորությամբ։
Հայերը ստեղծեցին Արևելահայ և Արևմտահայ ազգային խորհուրդներ և զորամասեր, որոնք դարձան Հայաստանի անկախ պետականության հիմքը։

բ. Բացատրի՛ր։ Ի՞նչ գործոններով էին պայմանավորված հեղափոխական իրադրության առաջացումը և 1917 թ. փետրվարին
Ռոմանովերի արքայատոհմի տապալումը Ռուսաստանում:
Ինչպե՞ս կբնութագրես երկիշխանության առաջացումը: Ժամանակավոր կառավարման ի՞նչ համակարգ ստեղծվեց Անդրկովկասում ու Հայաստանում:

Հեղափոխությունը առաջացավ՝

պատերազմի ծանր վիճակից,

ցարի ինքնակալությունից,

ժողովրդի դժգոհությունից։
Երկիշխանությունը՝ Ժամանակավոր կառավարության ու բանվորական խորհրդի միջև։
Անդրկովկասում ձևավորվեց հատուկ կոմիտե (ՕԶԱԿՈՄ), որը ղեկավարում էր տարածաշրջանը։

գ. Վերլուծի՛ր։ Ինչու՞ էին Այսրկովկասի հիմ­նական ազգերը պայքարում վարչատարածքային փոփոխությունների համար և
ի՞նչ պատկերացում­ներ ունեին հայերը այդ հարցում:

Անդրկովկասի ժողովուրդները՝ հայեր, վրացիներ, ադրբեջանցիներ, ուզում էին ինքնուրույնություն։
Հայերը ցանկանում էին միավորել արևելահայ ու արևմտահայ տարածքները և ունենալ անկախ պետություն։

ՔՆՆԱԴԱՏԱԿԱՆ ՄՏԱԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆ

1․ Ժամանակավոր կառավարությունը հայերին խոստումներ էր տալիս, բայց իրական քայլեր չարեց։
Ժողկոմխորհը (բոլշևիկները) նույնպես զբաղված էր իր իշխանությամբ, ոչ թե Հայկական հարցով։

2․ Հայերի ինքնակազմակերպումը (խորհուրդներ, բանակ, կառավարություն) օգնեց գոյատևել ու ստեղծել անկախ պետություն։
Փետրվարյան հեղափոխությունը բացեց ազատության դուռը,
իսկ Հոկտեմբերյանը՝ բերեց խորհրդայնացում։

Առաջադրանք 2

Ռազմաքաղաքական գործընթացները Ռուսաստանի շուրջ և հայոց պետության վերականգնման նախադրյալների հասունացումը (1917 թ. վերջ-1918 թ. մայիսի կեսեր)/պատմել էջ 44-47/

Անուններ և հասկացություններ

Թովմաս Նազարբեկյան (1855–1931)

Հայ ռազմական գործիչ, գեներալ։ Ծառայել է ռուսական բանակում, մասնակցել ռուս-թուրքական պատերազմին։ Առաջին Հանրապետության օրոք եղել է հայկական բանակի գլխավոր հրամանատարը։

Անդրանիկ Օզանյան(Զորավար) (1865–1927)

Զորավար Անդրանիկ՝ հայ ազատագրական պայքարի հերոս։ Կռվել է հայերի ազատության համար ինչպես Օսմանյան, այնպես էլ Կովկասյան ճակատներում։ Հայոց ազգային հերոս։

Հասկացություններ

Ժամանակավոր կառավարություն — իշխանություն, որը ձևավորվեց Ռուսաստանում 1917 թ. փետրվարյան հեղափոխությունից հետո՝ Ռոմանովների տոհմի տապալմամբ։

Երկիշխանություն — իրավիճակ, երբ երկրում միաժամանակ գործում են երկու իշխանություն՝ Ժամանակավոր կառավարությունը և Պետրոգրադի բանվորների ու զինվորների խորհուրդը։

Գեորգի Լվով — Ռուսաստանի առաջին Ժամանակավոր կառավարության ղեկավար։

Անդրկովկասյան հատուկ կոմիտե — մարմին, որը ստեղծվեց Ռուսաստանում հեղափոխությունից հետո՝ Անդրկովկասը կառավարելու համար։

Մ. Պապաջանյան, Պ. Ավերյանով, Հ. Զավրյան, Վ. Փափազյան, Ա. Ահարոնյան, Խ. Քարչիկյան, Գ. Տեր-Ղազարյան, Հ. Օհանջանյան — այն ժամանակվա հայ քաղաքական և հասարակական գործիչներ, ովքեր մասնակցել են Հայաստանի կառավարման, ազգային խորհուրդների և բանակի ձևավորման գործում։

Թուրքահայաստան — Արևմտյան Հայաստանի տարածքը՝ Օսմանյան կայսրության կազմում։

Արևմտահայ ազգային խորհուրդ — ձևավորվել էր ռուսական վերահսկողության տակ անցած Արևմտյան Հայաստանի հայերի գործերը կազմակերպելու համար։

Հայոց ազգային խորհուրդ — ձևավորվեց Թիֆլիսում՝ ամբողջ հայ ժողովրդի քաղաքական և ռազմական շահերը ներկայացնելու համար։

Վլադիմիր Լենին, Ստեփան Շահումյան, Թովմաս Նազարբեկյան — բոլշևիկ և հայ առաջնորդներ, որոնք տարբեր դեր են ունեցել հեղափոխության և Հայաստանի քաղաքական կյանքի ընթացքում։

Հիմնական գաղափարներ

Ա. Նկարագրիր՝ Փետրվարյան հեղափոխությունն ու Հոկտեմբերյան հեղաշրջումը

Փետրվարյան հեղափոխություն (1917 թ.)՝ Ռուսաստանում տապալվեց ցարական իշխանությունը, ստեղծվեց Ժամանակավոր կառավարություն։

Հոկտեմբերյան հեղաշրջում (1917 թ.)՝ բոլշևիկները (Լենինի գլխավորությամբ) տապալեցին Ժամանակավոր կառավարությունը և իշխանությունը վերցրին իրենց ձեռքը։

Այդ իրադարձությունները ազդեցին նաև Հայաստանի վրա՝ փոխելով Անդրկովկասի քաղաքական ու ռազմական իրավիճակը։

Բ. Բացատրիր՝ ինչով էր պայմանավորված հեղափոխական իրադրությունը և Ռոմանովների տապալումը

Ռուսաստանում պատերազմը, աղքատությունը, քաղցը և ցարական իշխանության անարդարությունները առաջացրին ժողովրդի դժգոհություն։ 1917 թ. փետրվարին ժողովրդի և բանակի ապստամբությունը հանգեցրեց Ռոմանովների տոհմի տապալմանը։

Երկիշխանությունը առաջացավ, երբ միաժամանակ գործեցին Ժամանակավոր կառավարությունը և բանվորների խորհուրդը։
Անդրկովկասում և Հայաստանում ստեղծվեց Ժամանակավոր կառավարման հատուկ մարմին՝ Անդրկովկասյան կոմիտե, որը ղեկավարում էր տեղական քաղաքական կյանքը։

Գ. Վերլուծիր՝ ինչու էին Անդրկովկասի ժողովուրդները պայքարում տարածքային փոփոխությունների համար և ինչ պատկերացում ունեին հայերը

Անդրկովկասի ժողովուրդները՝ հայեր, վրացիներ, ադրբեջանցիներ, ցանկանում էին ազգային անկախություն և վերահսկողություն իրենց պատմական հողերի վրա։
Հայերը ցանկանում էին միավորել Արևելյան և Արևմտյան Հայաստանը մեկ հայկական պետության մեջ։

Ա3. Վերլուծություն և գնահատական

Ժամանակավոր կառավարության և խորհրդային իշխանության քաղաքականությունը հայկական հարցում մեծ ազդեցություն ունեցան Հայաստանի ճակատագրի վրա։

Հայերի ինքնակազմակերպման գործընթացը՝ ազգային խորհուրդների և զորամասերի ձևավորումը, ցույց տվեց նրանց պետական մտածողությունը և ազատության ձգտումը։

Փետրվարյան հեղափոխությունը հայերին տվեց ազատ գործելու հնարավորություն, իսկ Հոկտեմբերյան հեղաշրջումը՝ նոր, բայց դժվար քաղաքական իրականություն։

Գրավոր պատասխանել հարցերին.

ԱՆՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Բացատրի՛ր և բնութագրի՛ր

Ա. Ահարոնյան – Հայ քաղաքական գործիչ, մասնակցել է Ազգային խորհրդի և հայկական պետական կառավարման ձևավորմանը:

Ա. Մանուկյան – Հայ զինվորական և պետական գործիչ, օգնել է հայկական զորամասերը կազմակերպել և պաշտպանել հայրենիքը:

Ս. Շահումյան – Բոլշևիկ առաջնորդ, մասնակցել է Անդրկովկասի և Հայաստանում հեղափոխական գործընթացներին:

Դ. Բեկ-Փիրումյան – Հայ քաղաքական գործիչ, մասնակցել է ռազմական ու պետական ծրագրերի մշակմանը:

Դրո – Հայ ռազմական գործիչ և ազգային ազատագրական պայքարի հերոս:

Մ. Սիլիկյան – Հայ զորավար, մասնակցել է բանակի ստեղծմանը և հայկական զինված ուժերի կազմակերպմանը:

Ա. Բեյ-Մամիկոնյան – Հայ քաղաքական գործիչ, ներգրավված Ազգային խորհրդի աշխատանքներում և պետական կառավարման հիմնում:

Անդրկովկասյան Սեյմ – Անդրկովկասի ժողովուրդների ներկայացուցիչների մարմին, նպատակն էր տարածաշրջանի ինքնավար կառավարումը:

Թ. Նազարբեկյան – Հայ ռազմական գործիչ, գլխավորել է հայկական բանակը Առաջին Հանրապետության օրերին:

Ն. Աղբալան – Հայ ռազմական և պետական գործիչ, մասնակցել է հայկական զորամասերի և պետական կառավարման ձևավորմանը:

ՀԻՄՆԱԿԱՆ
ԳԱՂԱՓԱՐՆԵՐ

ա. Ներկայացրո՛ւ։ Ուրվագծի՛ր 1917 թ. վերջի-1918 թ. մայիսի կեսերի ռազմաքաղաքական գործընթացները:

Փետրվարյան հեղափոխությունը տապալեց ցարական իշխանությունը, ստեղծվեց Ժամանակավոր կառավարություն (Լվով, Կերենսկի):

Հոկտեմբերյան հեղաշրջում՝ բոլշևիկների (Լենին) իշխանության հաստատում:

Անդրկովկասում ձևավորվեց Անդրկովկասյան կոմիտե՝ տեղական իշխանություն:

Հայերը ստեղծեցին Ազգային խորհուրդ և հայկական զորամասեր՝ պաշտպանելու տարածքները ու պետական հիմքերը

բ. Բացատրի՛ր։ Պարզաբանի՛ր Բրեստ-Լիտովսկի, Տրապիզոնի ու Բաթումի խորհրդաժողովերի ընթացքը:
Ինչո՞ւ է սկսվում Հայաստանի պատմության նորագույն
ժամանակաշրջանը:

Բրեստ-Լիտովսկի (1918) – Ռուսաստանի և Գերմանիայի միջև պայմանագիր, թուրքերին ազատեց գրավելու հայկական տարածքներ:

Տրապիզոնի և Բաթումի ժողովներ – հայերի ու Անդրկովկասի ժողովուրդների բանակցություններ՝ սահմանների և անկախության հարցում:

Հայաստանի նորագույն պատմության սկիզբը

Ազգային խորհուրդների ձևավորում, հայկական բանակի ստեղծում, հայերն ստացան հնարավորություն ինքնակազմակերպվելու և պետություն ստեղծելու:

գ. Վերլուծի՛ր։ Բրեստ-Լիտովսկի պայմանագրի հայերին
վերաբերող և Բաթումի պայմանագրերը: Ինչու՞ մինչև
Երևանի նկատմամբ սպառնալիքը հայերը ուժեղ դիմադրություն չցուցաբերեցին թուրքական բանակին:

Բրեստ-Լիտովսկի – վնասեց հայերի տարածքային իրավունքները, ստիպեց արագ պաշտպանվել:

Բաթումի – թույլ տվեց պահպանել որոշ անկախություն, բայց սահմանները դեռ վտանգված էին:

Երևանի պաշտպանություն – հայերը չունեին բավական զորք, ռեսուրսներ ու ժամանակ, դրա պատճառով ուժեղ դիմադրություն չկար թուրքերի առաջ:

ՔՆՆԱԴԱՏԱԿԱՆ
ՄՏԱԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆ

1.Ճանաչի՛ր ազդեցությունը։ Ի՞նչ ազդեցություն ունեցավ Բրեստ-Լիտովսկի պայմանագրի կնքումը հայերի համար:

Հայերի տարածքներ անցան թուրքերին։

Ստեղծվեց մեծ վտանգ հայ բնակչության և Հայաստանի տարածքների համար։

Հայերը ստիպված եղան արագ կազմակերպվել, ձևավորել բանակ և պաշտպանել իրենց:

2.Ընդհանրացրո՛ւ։ Որքանո՞վ էր արդարացված Անդրկովկասի Դաշնային Հանրապետության հռչակումը:

Արդարացված էր, քանի որ ժողովուրդները ուզում էին ազգային անկախություն ու ինքնավարություն:

Սակայն ռեսուրսները և ուժերը սահմանափակ էին, և պետությունը դեռ հեշտ չէր պահպանել:

3.Գնահատի՛ր։ Ի՞նչ նշանակություն ունեցան Մայիսյան հերոսամարտերը և անձամբ Արամ Մանուկ­յանը
հայոց պետության վերականգնման գործում:

Մայիսյան մարտերը ցույց տվեցին հայկական բանակի հզորությունը և ուժը պահպանելու հնարավորությունը:

Արամ Մանուկյանը՝ որպես պետական և ռազմական գործիչ, առաջնորդեց զորքը, կազմակերպեց պաշտպանությունը և կարևոր դեր խաղաց Հայաստանի պետության վերականգնման գործում:

Էսսե/գրավոր աշխատանք/Գրականություն, Հայաստանի պատմություն, 9-րդ դասարան, «Խենթը», Արամ Մանուկյան

Էսսեի գնահատման ռուբրիկ (սանդղակաշար)