Դիմավոր բայ
Պարտադրական բայ է, ցույց է տալիս գործողություն, որը ուղղված է մեկ ուրիշին։
Օրինակներ՝
արա — կատարիր
գրիր — գրի՛ր
արի — գամ
Օգտագործվում է՝ երբ ուզում ենք ինչ-որ մեկին ինչ-որ բան անել պարտադրել կամ խորհուրդ տալ։
Կարող է լինել միավոր կամ բազմական։
- Դու արա
- Դուք արեք
Անդեմ բայ
Ինֆինիտիվ, անուղղված գործողություն, կատարվում է ինքնուրույն, առանց ուղղման մեկ ուրիշին։
Օրինակներ՝
գրել — գրել
կարդալ — կարդալ
անել — անել
Օգտագործվում է՝ ընդհանուր գործողությունների, սովորությունների, մտքերի և ընթացքի համար։
Կարող է արտահայտվել տարբեր ձևերով, օրինակ՝ ներկա, անցյալ կամ ապառնի ժամանակներում։
- գրել եմ
- գրեցի
- կգրեմ
Ածական
Ածականը ցույց է տալիս առարկայի հատկանիշը։ Պատասխանում է՝ ինչպիսի՞, որպիսի՞, ո՞ր։
Տեսակներ՝ որակական (ամուր պատ, պայծառ աստղ) և հարաբերական (փայտե դուռ, գիշերային զովություն)։
Որակականներն ունեն աստիճաններ՝
Դրական – լավ մարդ
Բաղդատական – ավելի լավ մարդ
Գերադրական – ամենալավ, լավագույն մարդ
Հարաբերականները չեն համեմատվում՝ չի ասում ավելի փայտե դուռ։
Բայ
Բայը ցույց է տալիս գործողություն կամ եղելություն։ Պատասխանում է՝ ինչ անել, ինչ լինել։
Օրինակ՝ գրել, գնալ, խմել։
Բայը փոխվում է՝ ըստ դեմքի, թվի, ժամանակի, եղանակի (սա կոչվում է խոնարհում)։
Բայերը ունեն նաև ժխտական ձևեր՝ գրել → չգրել, գրիր → մի՛ գրիր։
Բայերը ունեն –ել, –ալ վերջավորություն։
Օրինակ՝ խաղալ, գրել։
Ե խոնարհման բայեր ունեն ե, ա խոնարհմանները՝ ա։
Օր.՝ գրել (ե խոն.), խաղալ (ա խոն.)։
Ածանցավոր բայեր
Բայերը կազմվում են տարբեր ածանցներով.
Սոսկածանցավոր – առանց հատուկ իմաստի՝ մտնել, թռչել, կորցնել։
Բազմապատկական – ցույց է տալիս կրկնվող գործողություն՝ կտրատել, թռչկոտել, ծեծկռտել։
Պատճառական – ցույց է տալիս, որ ինչ-որ մեկը մեկ ուրիշին է ստիպում անել բան՝
խաղալ → խաղացնել, մտնել → մտցնել, թռչել → թռցնել։
Հիշիր կարճ.
Ածական՝ ինչպիսի՞, որպիսի՞, ո՞ր։
Բայ՝ ինչ անել, ինչ լինել։
Ածական՝ որակական, հարաբերական։
Բայ՝ խոնարհում ունի, կարող է լինել ժխտական։
Ածանցավոր բայեր՝ սոսկածանցավոր, բազմապատկական, պատճառական։
Ալեքս Մելիքյանի բլոգ 