Category: Մաթեմատիկա 6
Տասնորդական կոտորակների բաժանում

Առաջադրանքներ 4
1183. Լուծե՛ք հավասարումը.
ա) (–8) ⋅ x = –24;X=3, դ) (–3) ⋅ x + 1 = +22,X=-7
բ) (–7) ⋅ x = +42,X=-6 ե) (+8) ⋅ x + 1 = +1,X=0
գ) (+4) ⋅ x = –72,X=-18 զ) (–6) ⋅ x – 7 = –25;X=3
1184.Ինչի՞ է հավասար 1,73 , 2,563 , 0,82 , 11,729 , 1,6 , 529,1 , 837,2, 61,9,
0,01 թվերից ամենամեծի և ամենափոքրի գումարը
837,2+0,01=837,21
1185. Խորանարդի բոլոր կողերի երկարությունների գումարը 132 սմ է։
Գտե՛ք նրա ծավալը։
132:12=11
113 =1331սմ3
1186. Լուծե՛ք հավասարումը.
ա) 8x + 3 = 14,x=1 3/8 դ) 3x – 57 = 88,x=48,333… է) 6 = 11 – x, x=5
բ) 3x + 7 = 10,x=1 ե) 6 + 7x = 16, x = 1,428 ը) 18 = 9x – 13, x=3.444….
գ) 5x – 10 = 2,x = 12/5 զ) 4x = 48, x = 12 թ) 78 = 8 + 2x; x=35
1191. Արտահայտե՛ք՝
ա) գրամներով. 10 կգ 20 գ = 10020գր ,16 տ 5 ց 30 կգ 8 գ. =16,530,008 գր
բ) քառակուսի մետրերով. 150 կմ2, = 150,000,000 մ 2 10կմ2 30 մ2 =10,000,030 մ 2
1193։Կատարե՛ք հանում.
ա)27 7/12-3 5/36=24 4/9, բ)6-7/13=5 6/13, գ)10-5 3/4=4 1/4, դ)8 1/3-4 2/5=3 14/15։
Տասնորդական կոտորակների բազմապատկումը
Երկու տասնորդական կոտորակներ բազմապատկելու համար պետք է՝
1) թվերը բազմապատկել` անտեսելով ստորակետները
2) արտադրյալում աջից ստորակետով անջատել այնքան թվանշան, որքան թվանշան կա ստորակետից հետո երկու կոտորակներում միասին
Բազմապատկենք 11,1 և 0,2 թվերը: Թվերը բազմապատկում ենք՝ անտեսելով ստորակետները: Ստանում ենք՝ 111⋅2=222: Ստորակետով աջից անջատենք երկու թվանշան (յուրաքանչյուր կոտորակում ստորակետից հետո կա մեկական թվանշան՝ միասին կա երկու թվանշան)՝ 11,1⋅0,2=2,22:
Դիտարկենք ևս երկու օրինակ՝
753,4⋅0,01=7,534
0,3⋅20,1=6,03
Եթե արդյունքում ստացվում է ավելի քիչ թվանշան, քան պետք է անջատել ստորակետից հետո, ապա արտադրյալի վերջում կցագրում են զրո կամ մի քանի զրոներ:
753,4⋅0,001=0,7534
41,37⋅0,001=0,04137
0,25⋅0,03=0,0075
Մեծ թվերը բազմապատկելիս կիրառում են «սյունակով» բազմապատկման եղանակը՝
Առաջադրանքներ2
1148: Կատարե՛ք բազմապատկում.
ա) 3,81 ⋅ 2,95=11,2395,
դ) 17,32 ⋅ 896,1=15 520,452
է) 0,1 ⋅ 0,001=0,0001,
բ) 16,387 ⋅ 0,29=4,75223,
ե) 1,11 ⋅ 0,32=0,3552,
ը) 23,57 ⋅ 8,192=193,08544,
գ) 0,782 ⋅ 0,55=0,4301,
զ) 0,92 ⋅ 10,03=9,2276,
թ) 17,17 ⋅ 17,17=294,8089։
1149: Հիմնվելով տասնորդական կոտորակների բազմապատկման կանոնի վրա՝ ձևակերպե՛ք դրական տասնորդական կոտորակն ամբողջ թվով բազմապատկելու կանոնը։
1150: Կատարե՛ք բազմապատկում.
ա) 6,251 ⋅ 7=43,757,
դ) 14,55 ⋅ 2=29,1,
է) 7,86 ⋅ 12=94,32,
բ) 0,302 ⋅ 5=1,51,
ե) 0,04 ⋅ 85=3,4,
ը) 12,5 ⋅ 80=1000,
գ) 18,11 ⋅ 30=543,3,
զ) 6,37 ⋅ 9=57,33,
թ) 31,232 ⋅ 25=780,8։
1151: Հիմնվելով տասնորդական կոտորակների բազմապատկման կանոնի վրա՝ ձևակերպե՛ք ամբողջ թիվը տասնորդական կոտորակով բազմապատկելու կանոնը։
1152: Կատարե՛ք բազմապատկում.
ա) 12 ⋅ 0,36=4,32,
դ) 4 ⋅ 2,575=10,3,
է) 85 ⋅ 18,4=1564,
բ) 200 ⋅ 1,25=250,
ե) 77 ⋅ 0,98=75,46,
ը) 9 ⋅ 34,392=309,528,
գ) 5 ⋅ 66,99=334,95,
զ) 134 ⋅ 1,73=231,82,
թ) 236 ⋅ 7,24=1708,64։
1153: Կատարե՛ք բազմապատկում. ա) 12 ⋅ 0,36 , դ) 4 ⋅ 2,575 , է) 85 ⋅ 18,43, բ) 200 ⋅ 1,25 , ե) 77 ⋅ 0,98 , ը) 9 ⋅ 34,392, գ) 5 ⋅ 66,99 , զ) 134 ⋅ 1,73 , թ) 236 ⋅ 7,24։
Տասնորդական կոտորակների հանումը
Ուղղանկյան մեծ կողմը փոքրացրել են 3,2 դմ-ով, իսկ փոքր
կողմը՝ 5,5 դմ-ով։ Որքա՞ն է ստացված ուղղանկյան պարագիծը։ 15,36 դմ:
1132:Կոտորակը ներկայացրե՛ք ամբողջ թվի և մեկից փոքր տասնորդական կոտորակի տարբերության տեսքով.
ա) 9,3, գ) 3,681, ե) 28,07, է) 46,893,
բ) 2,84, դ) 15,001, զ) 30,609, ը)100,202։
1133: Գտե՛ք արտահայտության արժեքը.
ա) (0,241 – 0,15) ⋅ 100 + (3,72 + 14,25) ⋅ 10=188,8,
բ) (56,37 – 43,21) ։ 10 – (2,36 – 2,01) ։ 100=1,3125։
1134:Կատարե՛ք գումարում.
ա) –3,244 + 8,01=4,766, գ) 21,21 + (–4,8)=16,41, ե) –0,34 + 7,72=7,38,
բ) 14,62 + (–0,37)=14,25, դ) –5,3 + 1,72=-3,58, զ) –0,85 + 9,46=8,61։
1135: Գտե՛ք 3,385 , 9,428 , 725,11 , 823,12 , 0,93 , 973,14 , 55,675 թվերից
ամենամեծը։ 973,14
1136:Լուծե՛ք հավասարումը.
ա) 2x + 1 = 5 x=2, գ) 8x – 1 = 7 x=1, ե) 3 + 2x = 18 x=7 1/2,
բ) 3x + 1 = 5 x=1 1/3, դ) 4x – 2 = 9 x= 2 3/4, զ) 8 = x + 4 x=4։
1137: Գտե՛ք 20‐ից փոքր բոլոր զույգ թվերի գումարը։ 2,4,6,8,10,12,14,16,18
1138:Գրե՛ք այն բոլոր երկնիշ թվերը, որոնցից յուրաքանչյուրում
միավորների և տասնյակների կարգերում եղած թվերի գումարը
հավասար է 4-ի։ 13, 22, 31, 40:
1139։ Փակագծե՛ր տեղադրեք այնպես, որ ստացված անհավասարությունը ճիշտ լինի.
ա) 18 ։ 2 + 4 + 11 ⋅ 3 < 18 ։ 2 + 4 + 11 ⋅ 3=600 կմ/ժ,
բ) 2 ⋅ 30 + 20 ⋅ 9 + 10 ⋅ 7 > 2 ⋅ 30 + 20 ⋅ 9 + 10 ⋅ 7=2000 կմ:։
Տասնորդական կոտորակների հանումը
1124:Կատարե՛ք հանում.
ա) 3,56 – 2,14=1,42, գ) 111,782 – 65,327=46,455, ե) 0,625 – 0,1=0,525,
բ) 81,22 – 53,12=28,1, դ) 17,1 – 8,256=8,844, զ) 7,35 – 6,35=1։
1126:Կատարե՛ք հանում.
ա) 3 – 0,1=2,9, գ) 10 – 9,68=0,62, ե) 25 – 10,38=14,62,
բ) 5 – 2,63=2,37, դ) 1 – 0,047=0,953, զ) 102 – 96,24=5,76։
1128:Կատարե՛ք հանում.
ա) 1,037 – 1=0,037, գ) 8,002 – 8=0,002, ե) 107,03 – 56=51,03,
բ) 3,263 – 2=1,263, դ) 11,397 – 9=2,397, զ) 34,56 – 29=5,56։
1130:Լուծե՛ք հավասարումը.
ա) 7,86 + 2,19 = 10,05, գ) 117,18 – 78,939 = 38,241,
բ) 43,19 + 1,924 = 45,114 , դ) 53,27 + 36,73 = 90։
Տասնորդական կոտորակների համեմատումը

1.Հետևյալ կոտորակը գրիր ավելի կարճ:
68,060000
Պատասխան՝ 17,06
2.Ո՞ր երկու հաջորդական բնական թվերի միջև է գտնվում 1,8 տասնորդական կոտորակը:
1<1,8<2
3.Համեմատիր −7.253 և 7.252 տասնորդական կոտորակները, օգտագործելով <,>,= նշանները:
−7.253<7.252
4.Թվերը դասավորիր նվազման կարգով:
0.7;
Պատասխան՝ 0.9001;0.7204;0.362;0.258;0.93;0.38;0.25;0.7;
5.Համեմատիր 2.4 և 2.48 կոտորակները:
Տեղադրիր <,>,= նշաններից մեկը:
2.4>2.48
6.Պատուհանում տեղադրիր <,> կամ = նշաններից մեկը:
2,312գ>2,3120գ
7.Համեմատիր 9.436 ; 9.435 տասնորդական կոտորակները, օգտագործելով <,>,= նշանները:
9.436>9.435
8.Ընտրիր այն թվանշանները, որոնք աստղանիշի փոխարեն տեղադրելով, ստանում ենք ճիշտ անհավասարություն:
1.33>1.3∗
9
8
1
4
3
7
5
2
9.Թվերը դասավորիր աճման կարգով՝
Պատասխան՝0,5;0,17;0,44;0.83;0.175;0,439;0.5003;0.8004:
10:7,87; 7,78; 7,70; 8 թվերից ո՞րը պետք է տեղադրել ∗ -ի փոխարեն, որպեսզի 7,7<∗<7,8 անհավասարությունը լինի ճիշտ:
Պատասխան՝ 7,7<7,78<7,8
11.Ո՞ր հատվածի երկարությունն է ավելի մեծ:
AB=5683 մմ,KL=569 սմ,XY=78 դմ,TP=2.3 մ
Ընտրիր ճիշտ պատասխանը:
TP
XY
KL
AB
12.
Ընտրիր x-ի այն արժեքները, որոնց համար 0,14<x<0,15 անհավասարությունը ճիշտ է:
0,2
0
0,1401
0,156
0,140
0,146
0,1
1
13.Ի՞նչ թիվ պետք է տեղադրել ∗-ի փոխարեն, որպեսզի −43.44<−∗3.44 անհավասարությունը լինի ճիշտ:
Պատուհանում թվերը տեղադրիր աճման կարգով, անջատիր դրանք ստորակետերով՝ առանց բաց տեղերի:
Պատասխան՝ -43.44<-33.44
Տասնորդական կոտորակների գումարումը

Առաջադրանքներ 3
1077:Տրված են 3,25 , 10,02 , 0,64 թվերը: Նրանցից կազմե՛ք տարբեր
գումարներ և հաշվե՛ք դրանք:13,91
1079:Եռանկյան կողմերի երկարություններն են` 4,11 սմ, 2,65 սմ,
3,8 սմ: Գտե՛ք եռանկյան պարագիծը:9,84
1081:Քառակուսու կողմի երկարությունը 3,72 դմ է։ Եթե քառակուսու
կողմը մեծացվի 10 անգամ, ինչի՞ հավասար կլինի ստացված
քառակուսու պարագիծը։
1083:Քառակուսու կողմի երկարությունը 7,16 դմ է։ Եթե նրա
պարագիծը մեծացնենք 100 անգամ, որքա՞ն կլինի ստացված
քառակուսու կողմի երկարությունը։700,600
1084։Որոշե՛ք, թե ինչ օրինաչափությամբ է կազմված
հետևյալ աղյուսակը.I+II=III

Ճշմարիտ և կեղծ ասույթներ

Առաջադրանքներ
964:
Հետևյալ պնդումներից ընտրե՛ք ճշմարիտները.
ա) Սկյուռն ունի չորս թաթիկ։ Ճիշտ
բ) Ավտոմեքենայի անիվները քառակուսու ձև ունեն։ Կեղց
գ) Երկու թվերի գումարը զույգ թիվ է։ 50/50
դ) Գիրքն սկսել է քայլել։ Կեղց
ե) Մայթերը նախատեսված են հետիոտների համար։ 50/50
զ) Ծառերը ծաղկում են գարնանը։ Ճիշտ
965:Հետևյալ պնդումներից ընտրե՛ք կեղծերը.
ա) Գիրքը և գրիչը տարբեր առարկաներ են։
Ճիշտբ) Քարը փետուրից թեթև է։ Կեղց
գ) Շենքը զուգահեռանիսի ձև ունի։ 50/50
դ) Աթոռը և սեղանը ֆուտբոլ են խաղում։ Կեղց
ե) Նարդի խաղում են չորսով։ Ճիշտ
զ) Ուղղանկյան անկյուններից մեկը հավասար է 30 O-ի։ 50/50
966:
967:
968:
969:
970:
974։

