Երկրագնդի արտաքին պինդ շերտը, որի վրա մենք ապրում ենք, կազմված է զանազան նյութերից՝ ավազից, կավից, խճից, քարից և այլն: Այդ բոլորը ապարներ են: Կավիճը, որով մենք գրում ենք կամ նկարում, նույնպես ապար է: Ապարներ են նաև մեզ ծանոթ բազալտը և տուֆը, որոնք օգտագործում են տարբեր շենքեր կառուցելու համար: Երկրի ընդերքում թաքնված են բազմատեսակ ապարներ ու հանքային նյութեր, որ մարդիկ օգտագործում են տարբեր կարիքների համար: Ապարների այն տեսակները, որոնք մարդն օգտագործում է զանազան նպատակներով, կոչվում են օգտակար հանածոներ: Օգտակար հանածոները լինում են մետաղային, վառելիքային, շինարարական:
Մետաղային օգտակար հանածոները ձուլում են և ստանում են տարբեր մետաղներ: Այդ հանածոներից է երկաթի հանքաքարը: Դրանից ձուլում են թուջ (չուգուն) և պողպատ, որոնցից էլ պատրաստում են խողովակ, ավտոմեքենա, տրակտոր, նավ, հաստոց և այլն:
Մետաղներ են նաև պղինձը, ալյումինը, ոսկին, արծաթը, որոնք տարբեր գույնի են:
Ոսկին և արծաթը թանկարժեք մետաղներ են:
Վառելիքային հանածոներից են նավթը, քարածուխը, այրվող գազը, տորֆը: Սրանք այն օգտակար հանածոներն են, որոնցից ջերմություն և էլեկտրաէներգիա են ստանում: Առանց վառելիքի չեն կարող աշխատել ավտոմեքենաները, տրակտորները, ինքնաթիռները: Վառելիքից ստացված էլեկտրաէներգիայի շնորհիվ աշխատում են գործարաններն ու ֆաբրիկաները: Վառելիքով ձմռանը տաքացվում են մեր բնակարանները:
Շինանյութերը մարդու կողմից շինարարության մեջ օգտագործվող ապարներն են: Դրանցից են տուֆը, բազալտը, գրանիտը, մարմարը, ավազը, խիճը:
Տուֆը թեթև և շատ դիմացկուն շինանյութ է: Այն լինում է տարբեր գույնի: Տուֆից կառուցվում են բնակելի շենքեր: Տուֆը Հայաստանում ամենաշատ օգտագործվող շինաքարն է:Պետք է միշտ հիշել, որ օգտակար հանածոների պաշարները բնության մեջ անսպառ չեն, և անհրաժեշտ է խնայողաբար օգտագործել դրանք:
Հայաստանում հանդիպող օգտակար հանածոներից են պղինձը, ոսկին, երկաթը, քարաղը, տուֆը, բազալտը, մարմարը, փիրուզը, օբսիդիանը և այլն:
Category: Ուսումնական առարկաներ
Տեքստային խնդիրներ
1․ Անահիտը 5 տուփ կարագ գնելու համար վճարեց 3500դրամ։ Սոնան այդ նույն կարագից 3 տուփ գնելու համար որքքա՞ն գումար պետք է վճարի։
Լուծում
3500:5=700
3×700= 2100
Պատ.՝ 2100
2․Ավտոմեքենան երկու օրում անցավ 650կմ ճանապարհ։ Առաջին օրը նա անցավ 70կմ-ով ավելի, քան երկրորդ օրը։ Որքա՞ն ճանապարհ անցավ ավտոմեքենան առաջին օրը։
Լուծում
650:2=325
70:2=35
325+35=360
325-35=290
Պատ.՝290,360
3․ Սոնան 20 տետրի համար վճարեց 280 դրամ ավելի, քան Անին՝ 16 տետրի համար։ Աննան 7 տետրի համար որքա՞ն գումար պետք է վճարի։
20-16=4
280:4=70
7×70=490
Պատ 490
4․ Էլեկտրալարի 60մ երկարությամբ փաթեթն արժե 7200դրամ։ Որքա՞ն պետք է վճարել՝ այդ լարից 25մ գնելու համար։
7200:60=120
120×25=3000
Պատ 3000
5․Երկու թվերի գումարը 1240 է, իսկ տարբերությունը՝ 120։ Որո՞նք են այդ թվերը։
1240:2=620
120:2=60
620+60=680
620-60=560
Պատ560,680
6. Երկու պարկում միասին կար 124կգ շաքարավազ։ Երբ առաջին պարկից 4կգ լցրին երկրորդի մեջ, պարկերում շաքարավազի քանակները հավասարվեցին։ Քանի՞ կիլոգրամ շաքարավազ կար յուրաքանչյուր պարկում։
124:2=62
62+4=66
62=4=58
Պատ66,58
7. Դերձակն ունի 21մ գործվածք։ Դրանից նա օրական պետք է կտրի 3մ։ Ո՞րերորդ օրը նա կկտրի վերջին կտորը։
21:3=6
THE HOUSE
Mr. and Mrs. Smith have one son and one daughter. The son’s name is John. The daughter’s name is Sarah.
The Smiths live in a house. They have a living room. They watch TV in the living room. The father cooks food in the kitchen. They eat in the dining room. The house has two bedrooms. They sleep in the bedrooms. They keep their clothes in the closet. There is one bathroom. They brush their teeth in the bathroom.
The house has a garden. John and Sarah play in the garden. They have a dog. John and Sarah like to play with the dog.
Միսետր ու Միսիս սմիթ ունեն տղա և աոցիք տղաի անունը Ջոն իսկ աղյիկի Սարա:
Սմիթերը ապրում են տանը նրանք ունեն հյուրասենաք: Նրանք դիտում են հերուստացույց հյուրասենակուն: Հայրիկը պատրաստում է ութելիք խոանոցում: Նրանք ուտում են ճաշասենակում: Տունը ունի երկու ննյասենակ
4.Կետերը փոխարինի´ր բ, պ կամ փ տառերով (բ-պ-փ-ի ուղղագրությունը տե՛ս այստեղ): Շարքի բառերից նշված երեքը կհանդիպես հեքիաթում: Փորձիր գտնել այդ բառերը հեքիաթում և դուրս գրել նախադասությունները:
Սուրբ, սրբել, դարբին, խաբել, թպրտալ, ճամփա, երփներանգ, երբեք, համբուրել, փրփրել, հինգշաբթի, ճամփորդ, դարպաս, ճանապարհ, խաբկանք, աղբանոց, իբրև, եղբայր:
Հաշվի՛ր
2184-725+96542-7205=90796
| 1) | — | 2 | 1 | 8 | 4 | 2) | — | 9 | 6 | 5 | 4’ | 2 | ||||||||
| 7 | 2 | 5 | 7 | 2 | 0 | 5 | ||||||||||||||
| 1 | 4 | 5 | 9 | 8 | 9 | 3 | 3 | 7 | ||||||||||||
| 3) | + | 1 | 4 | 5 | 9 | |||||||||||||||
| 8 | 9 | 3 | 3 | 7 | ||||||||||||||||
| 9 | 0 | 7 | 9 | 6 | ||||||||||||||||
1000:4 8:200=
| 1) | — | 1 | 0 | 0 | 0 | 4 | 2) | x | 2 | 5 | 0 | |||||||||
| 2 | 5 | 0 | 8 | |||||||||||||||||
| — | 2 | 0 | 0 | 0 | ||||||||||||||||
| 3) | — | 2 | 0 | 0 | 0 | 2 | 0 | 0 | ||||||||||||
| 2 | 0 | 0 | 1 | 0 | ||||||||||||||||
| 0 | ||||||||||||||||||||
215 4:20 30=1290
| 2 | 1 | 5 | x | 4 | = | 8 | 6 | 0 | |||||||||||||||
| 8 | 6 | 0 | : | 2 | 0 | = | 4 | 3 | |||||||||||||||
| 4 | 3 | x | 3 | 0 | = | 1 | 2 | 9 | 0 | ||||||||||||||
8592-657+124567-7025=125477
| 8 | 5 | 9 | 2 | 1 | 2 | 4 | 5 | 6 | 7 | 1 | 3 | 2 | 5 | 0 | 2 | ||||||||
| — | 6 | 5 | 7 | + | 7 | 9 | 3 | 5 | — | 7 | 0 | 2 | 5 | ||||||||||
| 7 | 9 | 3 | 5 | 1 | 3 | 2 | 5 | 0 | 2 | 1 | 2 | 5 | 4 | 7 | 7 | ||||||||
5100:6 40:200=170
| 5 | 1 | 0 | 0 | : | 6 | = | 8 | 5 | 0 | ||||||||||||||
| 8 | 5 | 0 | x | 4 | 0 | = | 3 | 4 | 0 | 0 | 0 | ||||||||||||
| 3 | 4 | 0 | 0 | 0 | : | 2 | 0 | 0 | = | 1 | 7 | 0 | |||||||||||
33600:60:70 22=
| 3 | 3 | 6 | 0 | 0 | : | 6 | 0 | = | 5 | 6 | 0 | ||||||||||||
| 5 | 6 | 0 | : | 7 | 0 | = | 8 | ||||||||||||||||
| 8 | x | 2 | 2 | = | 1 | 7 | 6 | ||||||||||||||||
Օրինաչափություններ
1․ Ըստ օրինաչափության՝ գտի՛ր տրված հաջորդականության հերթական անդամը։
1, 4, 7, 10, 13, 16, 19, 22, 25, 28, 31
244, 246, 248, 250, 252, 254, 256
1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34
1, 4, 9, 14, 23, 37
3, 6, 12, 24, 48, 96
78, 71, 64, 57, 50, 43
147, 136, 125, 114, 103
2․ Կռահի՛ր օրինաչափությունը և պարզի՛ր, թե որ թիվը պետք է լինի դատարկ վանդակում։
| 12 | 56 | 16 |
| 17 | 61 | 21 |
| 25 | 102 | 26 |
| 42 | 85 | 43 |
| 143 | 61 | 265 |
| 114 | 218 |
| 643 | 111 | 421 |
| 515 | 269 |
3․ Ի՞նչ թիվ պետք է գրել բաց թողնված տեղում։
18
5×2=10
7×2=14
9×2=18
Սեբաստացիական հանելուկներ
Մի սենյակ է,
Որտեղ միշտ
Հանգստանում ու
Սնվում ենք:
(ճաշարան)
Այստեղ կավից մենք փափուկ,
Տարբեր իրեր ենք սարքում,
Ամեն անգամ կերտելիս՝
Մի նոր հրաշք է ստացվում:
(Գեղարվեստի արհեստանոց)
Պարապունք 33
Դասարանական առաջադրանքներ
1․ Հաշվի՛ր 12սմ կողմով քառակուսու պարագիծը։ P4x12=48սմ
2․ Հաշվի՛ր 3դմ կողմով քառակուսու մակերեսը։ S=3×3=9դմ²
3․ Քառակուսու երեք կողմերի գումարը 36սմ է։ Որքա՞ն է այդ քառակուսու մակերեսը։36:3=12 S=12×12=144² սմ
4․ Քառակուսու պարագիծը 36 սմ։ Որքա՞ն է այդ քառակուսու մակերեսը։
36:4=9 S=9×9=81սմ²
5․ Հաշվի՛ր քառակուսու պարագիծը, եթե հայտնի է, որ նրա մակերեսը 25սմ2 է։ P=4×5=20սմ
6․ Քառակուսու պարագիծը 100դմ է։ Որքա՞ն է այդ քառակուսու մակերեսը։ 100:4=25դմ S=25×25=625դմ²
Տնային առաջադրանք
1․ Հաշվի՛ր 21սմ կողմով քառակուսու պարագիծը։
P=4×21=84սմ
2․ Հաշվի՛ր 8դմ կողմով քառակուսու մակերեսը։
S=8×8=64դմ²
3․Քառակուսու երեք կողմերի գումարը 42սմ է։ Որքա՞ն է այդ քառակուսու մակերեսը։ 42:3=14 S=14×14=196սմ²
4․ Քառակուսու պարագիծը 44 սմ։ Որքա՞ն է այդ քառակուսու մակերեսը։
44:4=11 S=11×11=121սմ²
5․ Հաշվի՛ր քառակուսու պարագիծը, եթե հայտնի է, որ նրա մակերեսը 49սմ2 է։ P=4×7=28սմ
1. Գրի´ր բառամիջումէ ունեցող 5 բառ (է-ե-ի ուղղագրությունը տե՛ս այստեղ) :
Օրինակ՝ ամենաէժան, անէջ, անէանալ, մանրէ,անէականա
2.Գրի´ր բառամիջումօ ունեցող 5 բառ (օ-ո-ի ուղղագրությունը տե՛սայստեղ) :
Օրինակ՝ անօգնական, կեսօր, եսօր, ոսկեծզօց, մեղմօրոր
3. Գրածդ բառերը գործածելով՝ փոքրիկ պատմություն հորինիր (5-7 նախադասությամբ):
Այսօր կեսօրին անընդհատ փռշտում էի: Ծաղկամանի մեջ գարնանային ծաղիկներ էին դրված, որոնց առէջներին դեղին ծաղկափոշի կար: Երբևէ չէի մտածի, որ դրանցից կարող եմ փռշտալ: Անօգնական պառկել էի, մինչևմայրիկս դեղահաբ տվեց, և ալերգիաս անցավ:
Ալեքս Մելիքյանի բլոգ 